निशाची शाळा
अचकीत पिरायेचे 64 वर्सांचेर निशा दा कुन्हाक मरण आयलें. तिच्या निशास प्ले स्कूल आनी शिक्षा निकेतनांत शिकून व्हड जाल्लीं भुरगीं आनी तेंचे पालकय हाल्ले. घरचोच कोण तरी गेल्लेवरी. कारण तेणे फकत शाळा चलयलिना. आमच्या भुरग्यांक कसल्याय अडचणीचेर मात करपी मनीस आनी देशाचे जबाबदार नागरीक म्हूण तयार केले. दिसभराची शाळा. चडसो अभ्यास नाच, संगीत आनी खेळांतल्यान. शाळेंत वचपाक मेळणा जाल्यार भुरगीं रडटालीं. सुटी पडटकीर वाजेतालीं. पास जावन वतकीर लेगीत चान्स मेळटा तेन्ना आजूय स्कुलांत पासय मारतात. कितें ही शिक्षण पद्दत?
टिचर निशा दा कुन्हा
पणजे कांपालावेलो स्विमिंग कँप सोंपत आयिल्लो. अचकीत निशान घोशणा केलीः चार दिसांनी कँप सोंपता. पेंवपाक बरीं आसात तीं भुरगीं आमी फुडल्या चार दिसांनी वेंचून काडटलीं. तेंकां 50 मीटरांच्या व्हडल्या पुलांत धा रावंड मारचे पडटले. जेंकां जमतलें तीं आयतारा मांडवी न्हंय हुपतलीं. स्विमिंग कँपाक वतल्या भुरग्यांचें सपनच तें आशिल्लें. मांडवी न्हंय हुपपाचें. वांगडाच 20-30 भुरगीं मांडवींत उडकी मारतालीं. सर्तबी कांय ना.
भुरग्यांनी उमेदीन व्हडल्या पुलांत उडयो माल्ल्यो. आमचो पूत वेद तेन्ना तिसरेक आसतलो. तो खरशेलो. जमलेंना. निर्शेलो. म्हणपाक लागलोः “म्हाज्यान जावचेंना.” निशा प्ले स्कूल आनी शिक्षा निकेतनाच्या स्विमिंग कँपाक फकत शिक्षक आसनात. पेंवपाक कळपी पालकूय प्रशिक्षक म्हूण आसतात. वर्साक पंदरा दिसांचे दोन कॅम्प जातात. वेदाची बॅच पळोवपी पालक राधिका (बारटक्के) निशालागीं वचून वाद घालपाक लागली. वेदासारकीं आनीकय भुरगीं आशिल्लीं. तिका दिसतालें, तीं मांडवी हुपपाक शकतात, पूण अतिउत्साहीपणाक लागून तीं हिंगां खरशेलीं. आतां निर्शेल्यांत. तेंकां निर्शेवंक दिवपाक जायना. निशान थंडपणान आयकून घेतलें. तिका राधिकाचें म्हण्णें पटलें. तिणे आनी वेळ केलोना. पुलावेल्या सगळ्या पालकांक आपयलेंः
“जीं भुरगीं बरीं पेंवतात, पूण हिंगां खरशेलीं, तेंकांय आमी मांडवींत देंवोवया. पूण तेखातीर तुमचो पालव जाय. आमी कांय बोटी घेवया. दरेका भुरग्यावांगडा पेंवपाक येवपी एकेक पालक दिवया. तेचेकडेन एकेक ट्यूब दिवया. भुरगें आबूज जालें जाल्यार तेणे ट्युबाक धरपाचें. बोटींतल्या पालकांनी तेका बोटींत घेवपाचें.”
मांडवी न्हंय हुपून येतकीर
म्हाजेसारके कितलेशेच पालक मुखार सल्ले. स्पर्धा नाशिल्लीच. देखून खंयच्याच भुरग्याचे तकलेर टॅन्शन नाशिल्लें. “पळय, तूं पयलो येवपाक जाय” असलें पालकांचें नसतें प्रॅशरय नाशिल्लें. वेद खूश. हेरय भुरगीं खूश. उमेदीन माल्ली तेणे मांडवींत उडकी. कितें म्हूण कोण जाणा, पूण थांबिनासतनाक नेट्टान हात मारीत गेलो. सगळ्यांत मुखार. वयर सरतकीर सगळ्याच भुरग्यांचें निशान मिठी मारून कवतूक केलें. वेदाक सांगलेंः
Never say, I can’t; say always, I WILL.
त्या दिसासावन वेदाचे जिणेचो तो मंत्र जालो…
निशास प्ले स्कूल म्हुटल्या किंडरगार्टन. आनी शिक्षा निकेतनांत पयली ते चवथी. शाळेची वेळ सकाळीं आठ ते सांजे 4. सकाळीं पुस्तकांची शाळा, दनपरां वेगवेगळ्या कार्यावळिंची प्रयोगशाळा. दरेकल्यान टिफिन घेवन येवप. वांगडा बसून जेवप. तेंयबी एकामेकांचे डबे वांटून घेवन. Sharing is Caring ही संस्कृताय मनाकाळजांत रिगोवन. निशास प्ले स्कूलाच्या भुरग्यांक तर जेवतकीर न्हिदप सक्तिचें. दोळे बंद करून ल्हवू ल्हवू न्हिदप कशें हेचेंय शिक्षण.
दोनय शाळांचें मेळून वर्सुकी स्नेहसंमेलन जातालें. तेका तीं वर्सुकी कॉन्सर्ट म्हणटात. हे कॉन्सर्टाची पद्दतच आगळीवेगळी. एक्कान एक भुरगें माचयेर येतलेंच. प्ले स्कुलाचे चार आनी निकेतनाचे चार मेळून आठ वर्ग. उण्योच आठ ते बारा कार्यावळी. फिल्मी डान्स नात. कोंकणी, हिंदी आनी इंग्लीश कार्यावळी. थोड्यो भाशेपलतडच्यो. म्युझिकल. सगळ्यो ओरिजिनल. थोड्यो शिक्षकांनी बरयल्ल्यो, थोड्यो पालकांनी. एका वर्सा तर वेदाच्या वर्गांत भुरग्यांनीच एकठांय येवन बरयल्लें नाटक आशिल्लें. प्ले स्कुलाच्यो चडश्यो कार्यावळी झाडां, पेडां, प्राणी, सुकणीं आशिल्ले म्युझिकल डान्स, जाल्यार प्राथमीक शाळेच्या भुरग्यांखातीर नाटकां वा कोरियोग्राफिक नाचबी.
हात, दोळो हीं नाटकांतलीं पात्रां
एका वर्सा निशाक येवजलें, भुरग्यांची सर्कस करप. म्हुटल्यार तेतूंत प्राणीय आयले आनी कसरतीय. वांटेकार आठय वर्गांतलीं भुरगीं. कॉन्सर्टाची येसाय सद्दां जेवणाउपरांत उणेच तीन म्हयने चलताली. सर्कस म्हणटकीर घे निशाचेर येयलो भार. नवनव्यो कवायती, कसरती सुरु जाल्यो. भुरग्यांकडल्यान सर्कशिच्यो गजाली आयकून पालकांचीय उमळशीक वाडली.
कॉन्सर्टाक लायटी करपाची जापसालदारकी म्हाजी आसताली. कला अकादमीचें दिनानाथ मंगेशकार सभाघर दोन दीस बूक करताले. आदल्या दिसा रंगीत तालीम, दुसऱ्या दिसा कॉन्सर्ट. पळयत जाल्यार सर्कशिचो क्लायमॅक्स कितें? कला अकादमीचे माचयेचेर सगळ्यांत मुखार आशिल्ल्या बॅटनाच्याकय मुखार वयर एक लोखंडी कांब बांदल्या. आनी तिका दाव्यान आनी उजव्यान दोन-दोन झॉपाळॅ. फकत एक दांडो आशिल्ले. सर्कशींत आसतात तशेच. त्या दांड्याक एकेका भुरग्यान गोळो मारप, शिक्षकांनी तांकां ओडून फाटल्यान घेवप आनी झोंपय दिवप. झॉपाळॉ बद्द प्रेक्षकांमदीं पावतालो. फुडल्या सिटांलागीं. सकयल गादीबी कांय ना. हात सुटून पडल्यार सरळ कदेलांचेर तकली आपटून कपाळमोक्षच जावपाचो. वयर बांदिल्ली लोखंडी कांब झेलची न्हूं म्हूण भितल्ल्यान दोनूय विंगांनी कांबीक दोरी बांदून पांच-पांच पालक ती ओडून धरताले. म्हणटकीर कांब हालून भुरग्यांचो अदमास चुकचो ना.
कला अकादमीचो स्टाफ नाटकांक लागून म्हाजे वळखिचो. ती सर्कस पळोवन म्हाका म्हणपाक लागलेः “ही बायल सुटल्या. भुरग्यांच्या जिवाकडेन खेळटा मरे ती?” पूण आमी मजत करपाक आयिल्ले पालक उमेदीर आशिल्ले. म्हाकाय आयली उमेद. हावें म्हुटलें, पुराय काळोक करया. खेपेक एक झोपाळो. हांव तेचेर तांबडी-धवी मिक्स लायट मारतां. वातावरण तयार जातलें. निशा खूश!
दुसऱ्या दिसा सर्कस सुरू जाली. प्राणी जाले, कवायती जाल्यो, ल्हान-सान कसरती जाल्यो. आनी घस्स करून लायटिचो इफॅक्ट घालीत झॉपाळॅ सकयल आयले. ते पळोवनच पालकांचे जीव गळ्याकडेन आयले. इतल्यांत पुराय सभाघरांत काळोक. फकत झॉपाळ्यांचेर उजवाड. निशा स्वता दरेका भुरग्यालागीं उबें रावतालें. तेणे हात वेवस्थीत धल्ल्यात हेची खात्री करतालें, आनी फाटल्यान ओडून व्हरून सोडून दितालें. भुरगें झॉपाळ्याक हुमकळत झोपय घेतालें. बद्द फुडल्या सिटांकडेन पावतालें. आनी पुराय सभाघरांत एकूच आवाज घुमतालोः हूंssss हाsss पुराय आंग शिरशिरायत सभाघर ही चित्तथरारक सर्कस पळयतालें. झोपाळो फाटीं-फुडें फाटीं-फुडें करीत धोलतालो. भुरग्यांच्या तोंडार उमेदिचो हांसो जाल्यार पालकांच्या तोंडार भिरांतिचो हुस्को. सगळे पालक तोंडां आं करून आनी दोळे मोट्टे करून पळयताले. बरें, “आमच्या भुरग्यांच्या जिवाकडेन खेळटा?” अशें म्हणपाची माणसुकी आसा? सगळीं भुरगीं दांडयेक हात हुमकळावन जाल्यार वेदाचे वर्गांत आशिल्ली निशाची धूव नैना दांडयेक पांय हुमकळावन उरफाटें. आनी निशा हांसत हांसत तेका धुकळटा नेट्टान.
सर्कस सोंपली आनी कॉन्सर्ट सोंपून भायर आयलीं तरी पालकांच्या हड्ड्यांतली धडधड सोंपली नाशिल्ली. धांवत वचून पालक आपापल्या भुरग्याक वेंगेंत घेतालीं. जाल्यार भुरगीं मात व्हडली लढाय मारून आयिल्लेवरी उडक्यो मारीत नाचतालीं.
हें निशा…
तेन्नाच्यान वेदाक आमी चाळयतालीं, निशास प्ले स्कूल न्हूं तें, पिशास प्ले स्कूल तें.
(हो फोटू निशाचे शाळेंतलो न्हूं)
गोंयांतली सगळ्यांत बरी शाळा म्हूण नामना आसा तें मिरामार, पणजेचें शारदा मंदिर. तेंचे संस्थापक मिगेल आल्बेर्त दा कॉस्ता आनी लुसी पाशेको ग्रासियेस दा कॉश्ता. निशा तेंची धूव. तीं जेभाशेन शाळा चलयतालीं तेचेर हेच्यो कितल्योशोच हरकती. शाळा अशी चलोवपाक जाय, तशी चलोवपाक जाय. निमणे एक दीस हेणेच पर्वरी कदंब डेपोकडेन एका घरांत आपली शाळा सुरू केली. निशास प्ले स्कूल. किंडरगार्टन. निशाची आवयय त्या स्कुलांत घुस्पली. करारी आवाजाची. सद्दां येताली. सगळ्या भुरग्यांची मोगााची नानालू.
देशांतलो नामनेचो आर्किटॅक्ट जेरार्ड दा कुन्हा निशाचो घोव. तीं सकयल साल्वादोर द मुंद गांवांत तोर्डा रावतालीं. देंवतेचेर. तेच देंवतेचेर उण्यांत उण्या खर्चांत जेरार्डान नवें निशास प्ले स्कूल बांदलें. 1997 वर्सा. एक-दोन-तीन-चार अश्या चार लॅव्हलांचेर. शाळा कसली? अप्रूप अशें घरूच तें.
ड्रॅगनाच्या आकारांत भुरग्यांच्यो बसका
शाळेंत भीतर सरपाक मदीं सोंपणां जाल्यार दोनय वटांनी सुपुल्ल्योच घसरगुंड्यो. दरेका लॅव्हलावेल्यान सकयल्या लॅव्हलाचेर वचपाक वाटकुळीं सोंपणां आनी तेचे बाजूक सोरोप कसो दिसपी वाटकुळ्यो घसरगुंड्यो. भुरगीं पडचीं न्हूं म्हुणोन वेल्यान फॅब्रिकेट करून तेकाच सोरपाचो आकार दिल्लो. सोंपणां वापरपााचीं तीं आमी पालकांनी. भुरगीं सरळ वचून घरसगुंडेचेर न्हिदतालीं आनी बोवाळ घालीत सकयल वतालीं. तेचेंय प्रशिक्षण. मागीर शिक्षा निकेतनाचीय इमारत थंयच तयार जाली. तेमेरेन सांगोल्डा एका घरांत शिक्षा निकेतन चलतालें. उप्रांत हे इमारतीवयर जेरार्डान एक उक्तें सभाघरय बांदलें. अॅम्पिथियेटर.
सकयले माळयेर वचपाची घसरगुंडी
सगळ्यांत सकयल्या लॅव्हलाचेर मैदान. थंय वचपाक तर दोन-दोन घसरगुंड्यो. मैदानाचेर कुशीक एक रस्तो कसो आनी ल्हान बोगदेय कशे. थंय भुरगीं सायकल चलोवंक शिकतालीं. वांगडा येरादारीचे नेम आनी ट्रॅफिस सॅन्सय शिकतालीं. कु्शीक झोपाळे, कांय दांडयेचे झोपाळे तकलेवयर. तेंचेर भुरगीं पांय उरफाटे घालून हुमकळटालीं. ते भायर हुमकाळायिल्ले टायर, हात धरून वयर चडपाक दोरयो अशे सगळे कसरतिचे खेळ. सगळ्याक माती, झाडां, फुलां, फळझाडां. आमचीं भुरगीं कपडे निवळ घेवन घरा आयिल्लीं यादच जायनात. पावसाच्या दिसांनी पावसांत भिजप, नाचप, ट्रॅकाक वचप आनी नडणीपासून काडपाचें शिक्षण.
टॉडलर्स, नर्सरी, केजी आनी सगळ्यांत निमणे प्रिपेरेटरी. प्रॅप. म्हुटल्यार आतां प्राथमीक शाळेंत वचपाक भुरग्याक तयार करप. तेमेरेन पाठ्यपुस्तक म्हणटा तें ना. कितें शिकप तें पदांतल्यान, नाचांतल्यान, खेळांतल्यान आनी प्रत्यक्ष कामांतल्यान. मेमरी गेम्स आनी बोर्ड गेम्स. होमवर्क म्हुणटात तो प्रकारूच ना. उलट घरांतलीं कामांय शाळेंत शिकपाचीं. म्हुटल्यार सान्न मारप, निवळ करप, कपडे घडी करप, जमीन पुसप आनी खाणां करप पासून. ते भायर SUPW - Socially Useful Productive Work. शिवणकाम धरून तरातरांच्यो वस्ती तयार करपाचें प्रशिक्षण. आर्ट, क्राफ्ट, मातयेच्यो वस्ती आनी ग्लास पेंटिंगय. दिवाळेक आनी नातालांक तर आमी बाजारांतल्यान आकाशदिवे आनी स्टार हाडिल्ले यादच जायनात. तीं करून हाडटालीं आनी तींच लावचीं पडटालीं. चवथ आनी नातालांय जातालीं. राष्ट्रीय दीस आसताले ते वेगळेच.
टॉडलर्सांच्या वर्गांत न्हिदपाक फातरांच्यो खाटी
टॉडलर्साच्या वर्गांत वचपाक दारांय धाकटुलींच. आमकां फाट मोडून भीतर वच्चें पडटालें. भीतर बावल्यांचे खेळ, न्हिदपाक हातुरणां, वर्गांत येतकीर दरेकल्यान आपापलें मॅज आनी कदॅल काडून घेवप आनी सोंपतकीर परत सारकें जाग्यार दवरप. पाठ्यपुस्तकां नासत, पूण प्रगतीपुस्तक मात जाडजूड. भुरग्याची मानसीक वाड, भावनीक वाड, खेळांतली कुशळटाय, सांस्कृतीक कुशळटाय, भाशेची जाण अश्या दरेके विशयाची 10-15 मुद्दयांनी फोडणी. दर म्हयन्याक एक दीस तेचेर आमची तकली फुटसर दरेके टिचरीचो वेवस्थीत रिपोर्ट, तेचो नियाळ, भासाभास आनी आमी कितें करपाक जाय तेचें मार्गदर्शन.
ल्हान-व्हड म्हूण कांय ना. व्हडले व्हडले उद्येजक, आमदार आनी मंत्री लेगीत भीतर सरले काय पालक. शाळा खाजगी. फी दिवची पडटाली. पूण म्हुणोन पयशेकारांचो बडेजाव ना. निशाक असल्या बडेजावांची पर्वाच नाशिल्ली. शाळेंतल्या सॅक्युरिटी गार्डाचीं भुरगीं आनी प्यून धरून हेर कर्मचाऱ्यांचीय भुरगीं तेच शाळेंत शिकतालीं. तेंकां फियेंत खासा सूट. प्रवेश घेवपाक तर फावोर घेवन आयल्यार मेलोच. सरळ भायली वाट. भुरग्याक मेळप, मागीर पालकांक आनी नंबराप्रमाण प्रवेश. वेदाच्या प्रवेशाखातीर आमी तीन वरां झक मारीत भायर उबीं राविल्लीं. तींयबी प्रवेश मेळत काय ना होच विचार अखंड तकलेंत घोळयत. शिक्षणमंत्री आसतना एक फावट हांव सुभाष शिरोडकाराक अनऑफिशियल व्हिजिटाचेर शाळेंत घेवन गेल्लों. तेकाय निशाचो वर्ग सोंपसर भायर बसून रावचें पडलें. तेका हावें तेची आदींच कल्पना दिल्ली.
तेका कर्तव्य फुकत भुरग्याकडेन. आठूय वर्गांतल्या दरेका भुरग्याचे नांव-आडनांव आनी पालकांचींय नावां तेका तोंडपाठ. तेंच्या प्रॉग्रेस कार्डांसयत. कॉन्सर्टाची दरेक कार्यावळ जातकीर निशा स्वता माचेयर मायक घेवन येतालें आनी दरेका भुरग्याची वळख करून दितालें. ते खातीर लायटिचो एक पावरफुल स्पॉट दवरचो पडटालो. प्रॅप आनी चवथी पास जावन वतना दरेका भुरग्याक एकेक पुस्तक मेळटालें. तें तेचें बक्षीस. तेचे खाशेले कुशळटायेखातीर. तेची कुशळटाय सांगून निशा स्वता तें पुस्तक दरेका भुरग्याक बक्षीस दितालें. म्हजी धूव ऋचाक कोंकणी खातीर मेळिल्लें.
वेदावेळार एके टिचरीन आमकां सांगलेंः “घरा तेचेकडेन इंग्लीशीन उलयात. तेची इंग्लीश वायट आसा.” आमी तिडकूनच निशाक मेळपाक गेलीं. आमी घरा इंग्लीश उलोवचीं नात हें स्पश्ट सांगलें. पूण आमची कागाळ आयकून निशाच तिडकलें. फोग काडलो ते टिचरीचेर. प्रेपरेटरिंतल्यान भायर सरतना वेदाकय पुस्तक बक्षीस म्हूण मेळ्ळें. तें तेचे इंग्लीशीवेले प्रभुत्वाखातीर आशिल्लें.
निशास प्ले स्कूल
निशाचीं वाचनालयां तर भुरग्यांखातीर अप्रूपच. प्ले स्कुलांत एके वळिंचीं आनी व्हडल्या रंगीत चित्रांचीं धरून दोन वळी, तीन वळी, एक ल्हानसो परिच्छेद अशीं रंगबिरंगी चित्रांचीं पुस्तकां. भुरगीं उडकीं मारून पुस्तकां व्हरतालीं. आपणाक अमकेंच पुस्तक जाय म्हूण रडटालीं. शिक्षा निकेतनांत वतकीर तर पुस्तकांचे वेगवेगळे पावंडे. भुरग्यांची पिराय आनी तेचो वर्ग पळोवन तेप्रमाण पुस्तकांची वर्गवारी. एकेक पावंडो हुपीत पुस्तकां वाचपाचीं. परत पुस्तकांकय भाशेचें बंदन ना. इंग्लीशीवांगडा हेर भासांतलींय पुस्तकां. बरीं आसल्यार जालीं.
वांगडाच 1, 2, 3 अशे नंबर घालून एकेक मुद्दो घेवन बरोवपाक शिकयताले. म्हणटकीर आपसूकच भुरगीं मुद्देसूद बरोवपाकय शिकतालीं. आमच्या वेदाक बरोवपाक खूब आवडटालें. निशाक तेच्यो फॅण्टॅसी काणयो आवडटाल्यो. एक दीस एक काणी वेदान वाज येवन अर्द्यारच सोडून दिली. जाल्यार निशान स्वता ती बरोवन पुराय केली. आनी सकयल ताचो शेरो. कितें आसचो?
Dear Ved, this is a feeble attempt of mine to complete your story by using my own imagination. Kindly pardon me if I have done injustice to your basic idea. - Tr Nisha.
शिक्षा निकेतन
बरयतलों जाल्यार असलें खूब कितें आसा. स्पोर्टस् डेच्यो काणयोय आसात. खासा करून चली भुरग्यांमदलो न्यूनगंड काडपाखातीर तें स्पोर्टस् डे वापरतालें. पूण एकूच गजाल सांगून सोंपयतां. आमची धूव ऋचा प्रॅपांत पाविल्लें. थिंगां भुरग्यांक अक्षरवळख, वाचप, बरोवप हेची संवकळ करतात. पयले यत्तेची तयारी. वर्स सोंपपाक आयिल्लें. म्हयन्याचे मिटिंगेक आमकां दोगांकय आपयल्लें. आनीकय चार-पांच पालक आशिल्ले. आमकां निमणें दवल्लें.
निशान सांगलेंः “तुमची धूव शिकपांत खूब बरी आसा. पूण तिका डिसलॅक्सिया आसा. म्हुटल्यार रिडिंग डिफिकल्टी. अक्षरां वाचतना तेका त्रास जाता. हें अपंगूळपणाचें लक्षण न्हूं. खूबश्या भुरग्यांक आसता. तेंकां मागीर आमी ढ वा स्लो लर्नर म्हणटात. आतांय तेचे क्लासींत अशीं पांच भुरगीं आसात. ही अडचण आतांच जाग्यार घाली जाल्यार फुडाराक त्रास जावचोना. पूण आतां केलेंना जाल्यार मात खूब त्रास जातलो. तेन्ना तेका ह्या वर्सा प्रॅपांत परत शिकुंदी. आमी तेचेर खासा लक्ष दितात. तेभायर ‘सेतू’ म्हूण एक संस्था आसा. थिंगां तेका डिसलॅक्सियाचेर मात करपी खासा प्रशिक्षण मेळटलें. पूण रिपिट मात करचें पडटलें. तुमकां जाय जाल्यार दवरात. नाजाल्यार तें पयलेंत वचपाक शकता. विचार करून सांगात. निर्णय तुमचो.”
आपूण पयलेंत वतलें म्हूण ऋचा खूश आशिल्लें. वेदान तेका शिक्षा निकेतनाच्यो खूब गजाली सांगलेल्यो. देखून तेची उमळशीक आनीकय वाडिल्ली. तेभायर लोकांनी तेका कितेंय म्हुटल्यार? निशास प्ले स्कुलांत नापास, वा फेल, ही संकल्पनाच नाशिल्ली. पूण तरीकय तें फेल? ऋचाक कितें दिसतलें? कॉलनींतलो लोक कितें म्हणटलो? आमचीं सोयरीं-धायरीं, इश्ट-इश्टिणीं कितें म्हणटलीं? एक ना हजार प्रस्न.
आमी घरा गेलीं. इंटरनॅटाचेर वचून डिसलॅक्सिया म्हुटल्यार कितें तें समजून घेतलें. निशान सांगिल्लेंः “डिसलॅक्सीक भुरगीं आसतात तेंकां मुखार वतना वाटेर आडखळी येतात. म्हुणटकीर तीं मुखार वचपाक दुसरी वाट सोदतात. ते वाटेन सामान्य लोक वचनात. तेणीं सोदिल्ली ती वाट नवी आसता. आनी हींच मनशां फुडाराक असामान्य जातात. फकत तेंकां वाट दाखोवंक जाय.”
इंटरनॅटाचेर डिसलॅस्किया जाल्ल्या असामान्य लोकांची वळेरी वाचली आनी आमीच अजापलीं. लिओनार्द द विन्सी आनी पाब्लो पिकासोसारके जगप्रसिद्ध चित्रकार, रिलेटिव्हिटिचें शास्त्र सोदून काडपी शास्त्रज्ञ आल्बर्ट आयन्स्टायन आनी बल्बाचो सोद लावन आमचे जिणेंत उजवाड हाडपी थॉमस एडिसन, फ्रँच क्रांतीचो प्रवर्तक नेपोलियन, अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जाल्ले जॉन कॅनेडी, ज्यॉर्ज वॉशिंग्टन आनी ज्यॉर्ज बूश, हॉलिवूडाचे जगप्रसिद्ध फिल्म स्टार्स स्टीव्हन स्पिलबर्ग आनी टॉम क्रूस, अॅनिमेशनाचें जग हालोवन सोडिल्लो वॉल्ट डिसनी, बीटल्स संगितांतल्यान जग धोलोवपी गायक जॉन लॅनोन, बॉक्सिंगांतलो वर्ल्ड चॅम्पियन मुहम्मद अली, मनीसपण आनी त्यागाची देख आशिल्ली मदर तेरेझा, अॅपल कम्प्युटरांतल्यान जागतीक क्रांती करपी स्टीव्ह जॉब्स, आमचे बॉलिवूड स्टार अभिषेक बच्चन आनी ऋतिक रोशन, आनी जगप्रसिद्ध कादंबरीकार आगाथा ख्रिस्ती. नांवांची वळेरी शेकड्यांचेर वताली.
तरीकय म्हाजी घरकान्न प्रशांती मात्शें फाटींफुडें जातालें. तेका लोकांचो हुस्को नासलेलो. पूण ऋचा खचून वचत ही भिरांत आशिल्ली. कारण तें सामकें निर्शेल्लें. तेचे वांगडचीं सगळीं पयलेंत वतालीं, आनी तें मात फाटल्यान उरतालें. हिमट्यो काडीत रावतालें. निमणे आमी थारायलें, ऋचान निशावांगडा बसप आनी तेंणीच कितें तें थारावप. तीं दोगांय बसलीं, वरभर उलयलीं, आनी ऋचान भायर येवन आमकां सांगलेंः “निशा टीचर सांगता तें सारकें. हांव परत प्रॅपांत बसतलें.” आमी मनांतल्या मनांत कोपरांतल्यान निशाक नमस्कार केलो. धन्य धन्य ती टीचर...
निशाच्या सांगण्यावेल्यान ऋचान रिपिट केलें. डॉ नंदिता डिसोझा चलयता ते ‘सेतू’ संस्थेंतले अंजली डिसोझान तेका फुडलें प्रशिक्षण दिलें. शिक्षा निकेतनांतल्यान भायर सरून पिपल्स हायस्कुलांत पावसर ऋचाक पुस्तकांची गोडी लागली. पुस्तकां वाचपाक न्हूं, खावपाक लागलें. दरेका म्हयन्याक एकेका क्लासमेटाक घेवन सँट्रल लायब्ररींत वतालें. म्हयन्याक एका क्लासमेटाक वाचपाची गोडी लावपाचो निर्धारच केल्लो तेणे. चौगुले कॉलेजींतल्यान इंग्लीश लिटरेचर घेवन बीए जालें. हें सगळें करतनाच कविता बरोवपाक लागलें. मागीर सिनेमाच्यो स्क्रिप्ट बरोवपाक लागलें. राश्ट्रीय पावंड्यावेल्या एक कार्टून चॅनलाखातीर स्क्रिप्ट बरोवन जोडपाकय लागलें. Earning while Learning. आतां ग्रॅज्युयेट जावन बॉलिवुडांतल्या एका फिल्म कंपनीखातीर डेव्हलपर म्हूण काम करता. काम कितें? हेरांनी धाडिल्ल्यो स्क्रिप्ट वाचपाच्यो आनी तेंचेर आपलें मत दिवपाचें. आनी वेगवेगळें थळावें आनी जागतीक साहित्य वाचून सिनेमाखातीर जबरदस्त संहिता सोदपाचें. ज्या भुरग्याक अक्षरवळख करपाक त्रास जाताले तें भुरगें आज फकत वाचना, तर बरयता, शब्दांकडेन खेळटा आनी तेतूंतल्यान साहित्य निर्मणीय करता.
हें शक्य जालें फकत निशाक लागून…
शिक्षा निकेतनांतलो एक वर्ग शिक्षकांवांगडा
निशा गेलें म्हूण खबर आयली आनी आमच्या पुराय कुटुंबाचेर मळबच कोसळ्ळें. वेदान आमच्या होम ग्रुपाचेर घातलेंः Somehow I thought she will live forever…कितली भाबडी भावना आसता भुरग्यांची आपले टिचरीविशीं?
ऋचाची प्रतिक्रिया तर तितलीच काळजाक पीळ घालपी आशिल्लीः
I never got to tell her about my job. म्हाका कसलो जॉब मेळ्ळो तें तेका सांगपाचें तशेंच उल्लें.... कारण तो जॉब हें सर्वार्थान निशाचें येस आशिल्लें.
निशा गेलें खरें. पूण तें उरतलें. ह्या असल्या समेस्त भुरग्यांच्या रुपान उरतलें. तेणें घडयल्ल्या शिक्षकांच्या रुपान उरतलें.
दुख्ख इतलेंच जाता. एक शिक्षक म्हुणोन तेणे पुराय गोंयांक एक देख घालून दिली. शिक्षक कसो आसचो, पालक कसो आसचो, शिक्षण कशें आसचें. तेतूंतल्यान स्वताचे पांयार उबीं रावपी स्वावलंबी भुरगीं तयार जावचीं.
पूण दुर्देव, आमी हेतूंतल्यान कांयच शिकचे नात. आमचें सरकार तर निखालस ना. खरें म्हुटल्यार ही शिक्षणपद्दत सगळ्या शाळांनी आपणावपाक जाय. सगळ्यांत पयलीं सरकारी शाळांनी, आंगणवाडयांनी आनी बालवाडयांनी. कारण ह्या स्कुलांक जाय त्यो साधनसुविधा सरकारच दिवपाक शकता. आनी तें जायत जाल्यार आमच्या पुराय गोंयचें भांगर जातलें.
तें जालें जाल्यार तीच निशाक खरीखुरीं आर्गां…