मतदार लोकसत्ताकाचो सन्मान करता?
पयसो लोकांकडें आसता. कारण पयसो निर्माण करपाक लागपी वावर-शक्त लोकांचकडें आसता. तेच तो निर्माण करतात. ती शक्त गिरेस्तांकडें केन्नाच आसना. गिरेस्त हांतल्यान निर्माण जाल्ले पयशे आपल्याचकडें कशे उरचे हे संबंदान तरा तरांच्यो क्लुप्त्यो करुन ते आपलेकडें दवरता.
वेंचणुकेचे दीस लागीं पावले काय पेपरांनी आनी लोकांच्या तोंडार पक्ष तशेंच पक्षांच्या कारबाराचेर आनी उमेदवारांचेर तशेच तांच्या वावराचेर घे म्हण उलोवपां जातात. कांय खाजगींत तर कांय वर्तमानपत्रांतल्यान. तर कांय जाहीर सभांनी. एके तरेन हे चिंतनाचे दीस. (देखलें मडें आयलें रडें हे देखींत हें बसता काय कितें तें समजून घेवपाक जाय.) कारण असलें उलोवप हें तात्कालिक आनी तात्पुरतें आसता.
बरेचशे उमेदवार आपूण जिखून येंवचो अशा खासकूत फायद्याच्या स्वार्थी प्रेरणेन प्रेरीत जाल्ले दिसता. हें ते जेन्ना खाजगींत उलयतात तेन्नाच कळटा खंय, अशे कांय ह्या विशयावयले अणभवी चिंतक सांगतात.
आनी अशेतरेन जिखून येंवचे खातीर वेंचणुकेंत ते पार्टेच्या पयशांभयर आपले पदरचो खूप पयसो मोडटात. असो पयसो जो मोडटा ताचेरुय लोक उलयतात. जिखून येतकूच हो सगळो पयसो परत येंवक जाय हाचीय वेवस्था ते जिखून आयल्ले उमेदवार मागीर करतात आनी ते ह्या वावरांत जैतिवंतूय जातात अशेंय लोकांच्या तोंडांत वाजत आसता. एकूण पळयल्यार तांकां ही वेंचणूक तशी फुकटूच पडलेली आसता अशें दिसता.
वेंचणुकेच्या काळांत जो पयसो मोडटा तो कोणाचो हे संबंदान मात लोक उलयतना दिसनात. कारण वेंचणूक आनी पयसो हांचो जरी लागचो संबंद आसलो तरी पयशांची निर्मिती कशी जाता आनी वेंचणुकेच्या काळांत हो पयसो कोण कोणाचेर मोडटा आनी कित्याक मोडटा हाचेर सखोल चर्चा जाल्ली आयकूंक येना.
पयशांचो संबंद लोकांकडेंच आसता. पयसो लोकांकडें आसता. कारण पयसो निर्माण करपाक लागपी वावर-शक्त लोकांचकडें आसता. तेच तो निर्माण करतात. ती शक्त गिरेस्तांकडें केन्नाच आसना. गिरेस्त हांतल्यान निर्माण जाल्ले पयशे आपल्याचकडें कशे उरचे हे संबंदान तरा तरांच्यो क्लुप्त्यो करुन ते आपलेकडें दवरता.
आनी हें सगळें जेन्ना खऱ्या अर्थान लोकांक समजून येतलें तेन्नाच समाजाचे आनी वेंचणुकांचेय अर्थ वेगळे तरेन लागपाक लागतले. तर वेंचणुकेच्या निमतांतले चर्चेचे अंती वेंचणुकेचो निर्णय म्हूण ह्या उलोवपांतलें बरेंच कितें खरें जाल्लें तर बरेंच कितें फटींचेंय आसलें अशें दिसून येता.
गोंयचीं आनी भारताच्या हेर कांय प्रदेशांत वेंचणुको जातल्यो अशें वेंचणूक आयोगान जाहीर करीत सावन गोंय धरुन त्या त्या प्रदेशांत ह्या विशयाचेर चिंतन सुरु जालां. प्रत्येक पक्षाक आपलोच पक्ष जिखून येतलो अशीं सुखाळ सपनां पडपाक लागल्यांत. किंवा अशीं सपना आमकां पडटात अशें त्या त्या पक्षांच्या म्हणयाऱ्यांच्या आनी बरे मागत्यांच्या तोंडांतल्यान भायर सरतल्या उतरांतल्यान आयकूंक येंवक लागलां.
देशाक स्वातंत्र्य मेळ्ळ्यार आयज 70 वर्सां जायत येतलीं. आनी देशाचें प्रजासत्ताक जाल्यार 67 वर्सां जालीं. ह्या 67 वर्सांनी देश खऱ्या अर्थान कितले टक्के खऱ्या अर्थान प्रजासत्ताक जाला हाचेर विशेश चर्चा जाल्ली दिसना. देशांतल्या दर एका नागरिकाक सर्वार्थान आपूण एक प्रजासत्ताक देशाचो नागरिक जालां अशी घटाय ताच्या तो सहजतेन वावुरतना दिसता काय कितें, हाचेर तर चर्चा जाल्लीच दिसना.
देशांतल्या दर एका नागरिकाक ह्या देशाचो दर एक दुसरो सन्मानीय नागरिक आपल्याइतल्याच अधिकाराचो आसा, आपल्याइतलोच समान आसा, अशें दिसता काय कितें? ह्या देशांतलो दर एक नागरिक ह्या प्रजासत्ताकाचो, ह्या लोकसत्ताकाचो कितलो सन्मान करता काय? आनी ह्यासंबंदान देशांतले चिंतक, देशांतले पेपर, देशांतले सामान्य नागरिक कितली च्रर्चा आनी कितलो अभ्यास करता सहजपणान करता अशें चित्र पळोंवक मेळ्ळेंलें जाल्यार देशाची शान एका खास अंदाजान संवसारामुखार येतली आसली.
अशें घडपाक कितलो काळ लागत काय, अशें कांय वर्सां पयलीं खंयचे तरी वेंचणुकेच्या काळांतूच एक दीस उलयतां उलयतां हांवें म्हजे बुजुर्ग कवी इश्ट, शब्दकोशकार पांडुरंग भांगी हांकां हो प्रस्न विचाल्लेलो. आमी ते दीस पणजेंतल्या नाव्हेगासांवामुखावयल्या माळयेवयले ब्राह्मणेंत चा मारपाक बसलेले. ताणी म्हाकां म्हटलें की प्रश्न खूप्प खोल आसा. आनी काँप्लेक्सूय आसा. आमी जो उखलाप्या चरित्रांचो नाकां आसलेलो घैरांव कितल्याशाच युगांसावन आमच्या मनांर ओडून घेतला तांतल्यान भायर सरप गरजेचें आसा.
भारतांत लोकसत्ताक आयल्ल्यान हाचेर विचार जांव येता अशें दिसता. पूण हो प्रश्न लोकां मुखार परत परत वचूंक जाय. हाची जाप मात समाज बेगीन दिंवक शकचो ना. कारण समाज ही संकल्पनाय लोकसमजांचेर आदारल्लेली आसल्या कारणान लोकांच्या विचारांत बदल जालो की समाजमन बदलत वयतलें.
ह्या लोकसत्ताकाचें संविधान ह्या देशान मानून घेतलें तेन्नासावन जे बदल ह्या देशांत जायत आसात तांतल्यान जायतें कितें बदल्लां. तशें किलेशेच समज आतां इल्ले इल्ले बदलत वयतात हेंय तितलेंच खरें आसा. देश बदलत आसा. ह्या बदलांक फावो तो येवकार दिवप गरजेचें आसा. ह्या बदलांचो उदो उदो जावपाक जाय. फावो त्या गजालींचेर उलोवप करपाचें सोडून नाका त्या गजालींचेर उलोवप करुन समाजाक जाय त्यो गजाली पयस दवरपाचें काम केलें की कांय मनशांक आपूणे शाणेपणां केलिंशीं दिसता. ह्यो गजाली आतां समाजाक बरे तरेन कळटात हेंय ह्या लोकांक कळपाची गरज आसा.
ह्या देशांतल्या नागरिकपणाचेर वेगवेगळ्या कोनांतल्यान चर्चा जायत रावपाची गरज आसा.
Blogger's Profile
रमेश वेळुस्कार
Ramesh Veluskar is a renowned poet and a thinker of Goa. A teacher by profession but a poet and writer with passion. He also writes columns in the media. He is a recipient of Sahitya Academy Award for his poetry collection "Savulgori". He was a President of 19th All India Konkani Sahitya Sammelan and was also the President of Konkani Bhasha Mandal, a premier institution of Konkani movement in Goa.