मिशन, प्रफॅशन ते कमिशनः राजकारणाचें कॉर्पोरेटायजेशन

Email To Friend

• You can send this article as a link to anyone you feel would be keen to read it. Just fill the form below to send it now.
• Your Email: *
• Your Name: *
• Recipient Name: *
• Recipient Email: *
• Subject: *
• Message: I found a very interesting article on GoaNews.com and thought you will definitely like to read it.
• * mandatory fields

म्हाका ह्या 50 वर्सांत राजकारणाचे तीन पावंडे दिसतात. एक मिशनाचो, दुसरो प्रफॅशनाचो आनी तिसरो कमिशनाचो.

विधानसभा अधिवेशन सुरू जावचे काय दिसां आदली गजाल. भलायकी मंत्री विश्वजीत राणे म्हापश्यां बांदिल्लें नवें आझिलो हॉस्पिटल सुरू करना देखून भाजपा तांचेर तुटून पडिल्ली. भाजपाचे अध्यक्ष, आमदार आनी प्राचार्याचें पद सांबाळपी सुशिक्षीत लक्ष्मीकांत पार्सेकारान तांकां नालायक लेगीत म्हणलें.

तांका जाप दितना विश्वजीतान विचाल्लेः काल मेरेन सगळ्यांत चड कार्यक्षम आशिल्लों हांव अचकीत नालायक कसो कितें जालों?

म्हाका याद जाली. पयलेच खेपे मनोहर पर्रीकारान मुख्यमंत्रीपदाचो सोपूत घेतिल्लो तेन्ना वांगडाच तांच्या मंत्रिमंडळाचोय सोपूत विधी जाल्लो. तातूंत एक मंत्री आशिल्लो बाबुश मोंसेरात. राजभवनाचेर सोपूत विधी सोंपतकीर जाल्ले पत्रकार परिशदेंत हावें पर्रीकाराक विचारिल्लेः काल मेरेन जाका तुमी समाजकंटक म्हणटाले ताचे वांगडा मंत्रिमंडळांत बसतना तुमकां कशें कितें दिसता?

पर्रीकारबाबान ताचेर जाप दितना बाबूश आतां समाजकंटक कसो उल्लोना आनी आतां तो कसो सुदारला तें सांगीत आपले करणेचें समर्थन केल्लें. ताचे उपरांत बर्‍याच वर्सांनी ह्या सुदारिल्ल्या सभ्य मनशान पुलीस स्टेशनाचेर लेगीत हल्लो केलो आनी गोंयची रानां आनी दोंगर लँड शार्कांक विकून आमकां सगळ्यांक पावणेर काडपाचीय येवजण केली...

तातूंतल्यान म्हाका आनिकूय एक याद जाली. कॉंग्रेसींतले कांय आमदार फुटून वचून भाजपांत गेल्ले आनी (अर्थांतच) मंत्री जाल्ले. तेन्ना आमी आयज राष्ट्रवादी कॉंग्रेसींत आशिल्ल्या जुझे फिलीप डिसोझाक विचारिल्लेः भाजपा जातीयवादी आनी अल्पसंख्यांक विरोधी म्हणटात जाल्यार तुमी तांच्या पक्षाचे वांगडी कशे कितें जाले?

ताचेर जुझेबाबाची जाप आशिल्लीः आयकलां हावें. आतां भितर वचून पळयतले ती खर्‍यांनीच जातीयवादी आसा काय लोक बेठेच उलयतात तें...

कॉंग्रेसीचें सरकार उडोवन भाजपांत गेल्ले सुभाष शिरोडकार आज कॉंग्रेसीचे प्रदेशाध्यक्ष आसात. तांचे वांगडा सरकार घडयिल्ले फ्रांसिस सार्दीन कॉंग्रेसीचे खासदार आसात. आनी भाजपाच्या नाड्यार विधानसभेंत भितर सरिल्ले दिगंबर कामत आज कॉंग्रेसीचे मुख्यमंत्री आसात. हे सगळे कॉंग्रेसीचे निश्ठावान सेवक आनी तरणे पिळगेचे आदर्श...

आज 40 आमदारांचे विधानसभेंत अर्दापरस चड वांगडी पक्षांतरां करून स्वताचो सुवार्थ सादून घेतिल्ले आसतले. मंत्रिमंडळांतय तशेंच. भाजपा वाल्यांक अजून संदी मेळ्ळीना. नाजाल्यार तांच्याय पंगडांत अशीच यादी तयार जातली. कोण कॉंग्रेसींतल्यान भाजपांत येता, कोण भाजपांतल्यान कॉंग्रेसींत, कोण भाजपांतल्यान राष्ट्रवादींत, कोण युगोडॅपांतल्यान कॉंग्रेसींत जाल्यार कोण अपक्ष म्हूण वेंचून येवन कॉंग्रेसींत. भाजपाचें सरकार आशिल्लें जाल्यार ते भाजपांत येवपाचे. चर्चिल आलेमांवा सारको राजकारणी तर तिकेट मेळ्ळीना जाल्यार सरळ दुसरो पक्ष काडटा, वेंचून येता आनी मागीर परत कॉंग्रेसींत वचून मंत्री जाता. फाल्यां ताची धूव वालांकाक तिकेट दिली ना जाल्यार तो परत नवो पक्ष काडटलो. वेंचून येवपाची 100 टक्के गॅरंटी. मागीर हुस्को कसलो?

सध्या विधानसभा अधिवेशन चलता थंय कितलें सोबीत आनी देखदिणें चित्र आमी पळयतात? काल मेरेन पर्यटन मंत्री आशिल्लो बाणावलेचो आमदार मिकी पाशेको कादयेंत आसा. पूत रॉय ड्रग्स नॅक्ससाच्या केशींत आसा म्हूण आरोप आशिल्लो गृहमंत्री रवी नायक भलायकेचें कारण सांगून मुंबय हॉस्पिटलांत आसा. भलायकी मंत्री विश्वजीत राणेक  अजून परत आमदार म्हूण वेंचून येवपाचो आसा. ताका मतदानाचो हक्क ना.

खंय खंय पावयतले आमी हें गोंयचें राजकारण?  हाचे आदींय स्मगलिंग आनी गुंडगिरी खातीर आग्वादांत रावन आयिल्ले हिस्टरी शीटर्स आज आमदार आनी मंत्री म्हूण मिरयतात. भ्रश्टाचाराच्या आरोपा खाला कादयेंत वचून आयिल्ले आनिकय कांय जाण विधानसभेंत मिरयतात. आमीच तांकां थंय धाडून दितात. चड कार्यक्षम म्हणून.

ह्या डिसेंबरांत आमी गोंयचे मुक्तीचीं 50 वर्सां मनयतात. सुवर्ण महोत्सव. कितलो सुवर्णाचो आशिल्लो हो काळ? भांगराच्या उतरांनी बरोवन दवरपा सारको? कितलीं भांगर कशीं भुरगीं जल्मलीं गोंयचे विधानसभेंत? तिसांवेल्यान चाळीसांचेर पावलीं. मंत्री तिनांवेल्यान तेरांचेर पावले. राजकी नितीमत्तेचे मात तीन तेरा वाजयले.

म्हाका ह्या 50 वर्सांत राजकारणाचे तीन पावंडे दिसतात. एक मिशनाचो, दुसरो प्रफॅशनाचो आनी तिसरो कमिशनाचो.

मिशन जालें फिक्शन 

मिशनाचो पयलो पावंडो हो खर्‍यांनीच सुवर्णकाळ आशिल्लो. पूण तो चड तेंप तिगलो ना. महाराष्ट्रवादी गोमंतक पक्षान पयलीं 17 वर्सां गोंयचेर सत्ता चलयली. पयलीं भाऊसाहेब बांदोडकारान आनी मागीर तांची धूव आनी गोंयची ताई शशिकला काकोडकारान. दोगांच्याय राजवटी मुखार स्पश्ट अशें मिशन आशिल्लें. दोन पंचवर्सुकी येवजण्यो चुकिल्ल्यो. भारतीय स्वातंत्र्या उपरांत 16 वर्सां उसरां निर्वाचीत लोकप्रतिनिधींची लोकशाय स्थापन जाल्ली. गोंयांक भारताचे बरोबरीन व्हरून बसोवपाचें आव्हान मुखार आशिल्लें.

हें आव्हान भाऊन घेतलें. खासा करून शिक्षण आनी भलायकेच्या मळार तर भाऊसाहेबान जें कार्य केलें ताका जाप ना. ह्या व्हिजनरीन फकत एक-दोग जाण मंत्र्यांक घेवन एका फाटोफाट जे प्रकल्प हातांत घेतले ते पळयल्यार आयचें जंबो मंत्रीमंडळ आनी सगळी विधानसभाच भजीं भाजता काय दिसता. तेन्नाचो विरोधी युगो पक्षूय तितलोच मिशनरी आशिल्लो. गोंयचें अस्तित्व राखून दवरपाचें काम तेन्ना विरोधी पक्ष जावन लेगीत युगोन आपल्या भुजांचेर घेतिल्लें. ओपिनियन पोलांतल्यान तांणीं तें येसस्वी करुनूय दाखयलें. मगोविरोधी तरणाट्यांचे लोकचळवळीक मगोवाल्या लोकांनी तेंको दिलो आनी गोंय महाराष्ट्रांतल विलीन जावपा पसून साल्वार जालें. लोकांनी मात मागीर परत भाऊकच वेंचून दिलो. ताचें व्हिजन गोवा पूर्ण करचे खातीर.

फाटल्या 50 वर्सांनी कितले उद्येग गोंयांत आयले आनी गोंयांक नागोवन गेले. पूण भाऊन हाडिल्ले झुवारी इंडस्ट्रीज, एमआरएफ, सीबा आनी गोवा शिपयार्ड अजून गोंयांत आसात. आशियांतली सगळ्यांत पोरणी आशिल्ले गोवा मॅडिकल कॉलेजीची केल्ली उदरगत आनी गोवा इंजिनियरिंग कॉलेजीत स्थापना भाऊची. ह्यो शिक्षणसंस्था अजून तेंगशेर आसात. पूण उपरांत कितल्याशाच वर्सांनी स्थापन जाल्ल्या गोंय विद्यापिठाची दुर्दशा कोण नकळो?  साळावलेचें धरण भाऊचे तकलेंतलें. कला अकादमी भाऊचो प्रकल्प. एका परस एक गोंयचें बँचमार्क म्हणूं येत असले प्रकल्प ह्या मिशन-काळांत घडले, तिगले आनी तेंगशेरय पावले. आयच्या राजकारण्यांनी तांचीय दशा करून उडयल्या.

कसता ताची जमीन करपाचे कायदे करून कूळ-मुंडकारांक जमनीचे मालक करपाची प्रक्रिया ह्याच काळांत सुरू जाल्ली. पयलीं एक शश्टांश खंड आनी उपरांत सगलें शेतच मालकीचें करपाचे कायदे जाले. पयलीं भाऊचे अमदानींत आनी उपरांत ताईच्या राज्यांत. मात उपरांत कूळ-मुंडकारांच्या म्हालवजार वेंचून आयिल्ल्या तरणाट्या राजकारण्यांनी शेतकारांच्या कानांत घालें, भाटकारांलागीं संधान बांदलें, कूळ-मुंडकार कायदे व्हरून कोर्टांत सोडले आनी शेतकारांक हुमकळायले. हे मजगतीं, मालक जाल्लो शेतकार शेत रोवना जाल्यार तें शेत सरकाराक वचपाची आनी सरकारान ती शेतकामत्याक दिवपाची तरतूद खंय शेणली कोणूच नकळो. आज हीच पडंग पडिल्लीं शेतां आमीच  बिल्डरांक विकत सुटल्यात. गोंय आमीच पावणेर काडलां. 

भाऊ-ताईच्या मिशनाच्या काळांत वेंचून आयिल्ल्या सगळ्याच लोकप्रतिनिधींचे स्वताचे नोकर्‍यो-धंदे आशिल्ले. ताचेर ते जगताले आनी उरिल्लो वेळ राजकारण आनी समाजकारणाक दिताले. वेंचणुकेक लागपी थोडो भोव पयसो पक्षान उद्येजक लॉबींकडल्यान घेवप आनी तो मागीर तांणी उमेदवारांक दिवन ताचेर वेंचणूक लढोवप ही पद्दत. पयशे वांटपाची पद्दत तेन्नाय आसली, ना न्हय. पूण ती एक उपचार कशी आसताली. पयसो ना जाल्यार मत ना अशी न्हय. वेंचून येतकीर मागीर तांणी ह्या लॉबीचीं कामां बेगीन करून दिवप हो भ्रश्टाचार. पयशे फारीक करून सरकारी नोकरी विकती घेवप कोणाक शक्यूय नासलें आनी सरकारी नोकर्‍यो कोण विकय नासलो. चडांत चड आपापल्या कार्यकर्त्यांक पेजेक लावप हाका भ्रश्टाचार म्हणूं येत.

प्रफॅशनल फटिंग

1963 ते 1977 मेरेन धा-बारा वर्सां हें अशें मिशनाचें राजकारण चल्लें. मात ताई मुख्यमंत्री आसतनाच थोडें तरणें आनी सु-शिक्षीत रगत राजकारणांत भितर सरपाक लागलें. तांणी ताईचें सरकार उडयलें, दिल्लीश्वरांमुखार लोटांगण घालें आनी स्थानीक राजकारणाक व्हरून राष्ट्रीय प्रवाहांत सोडलें. मगो आनी युगोचें 18-12 चें राजकारण सोंपलें. चडशे मगोवाले आनी युगोवाले कॉंग्रेसींत गेले. काल मेरेन उच्चवर्णियांची म्हूण न्हयकारिल्ली कॉंग्रेस खर्‍या अर्थान सर्वधर्मी भोवजन समाजाचो पक्ष जाली. कांय मगो वाले शिंवाक घट धरून बसले जाल्यार युगोंतले उरिल्ले जनता पार्टींत आनी लोक दलांत गेले आनी ल्हवू ल्हवू करून सोंपले.

राजकारणाक प्रफॅशन करपाची परंपरा हांगाच सुरू जाली. राजकारणांत भितर सरिल्ल्या तरणाट्या राजकारण्यांनी आपापल्यो नोकर्‍यो-वेवसाय सोडून दिले वा नांवापुरतेच चालू दवरले. राजकारण हेंच तांणी आपलें मुखेल प्रफॅशन केलें. समाजकारणांतल्यान राजकारण हें मिशन मांडवी-झुवारी न्हंयांनी व्हरून सोडून दिलें. सासणाचें. पुरायपणान राजकारणाचेर लक्ष केंद्रीत करून तांणी समाजकारण तोंडाक लावपाचें इल्लेंशें रुचीक लोणचें करून सोडलें. आमच्या-तुमच्या तोंडांक समाजकारणाचीं पानां पुसलीं आनी भ्रश्टाचाराच्या पत्रावळींवेलें पंचपक्वान्न भितल्ले भितर ‘खावपाक’सुरवात केली. ते खातीर प्रफॅशनल पूर्णवेळ कार्यकर्ते (चमचे, दावले सगळे) लेगीत तांणी नेमियार केले.

रेस्टॉरंटांनी मेन्यू कार्ड आसता तशीं राजकारण्यांनी आपापलीं रेट कार्डां तयार केलीं. दिवप्यांक हायसां दाखयलीं आनी खावप्यांची चलती जाली. दिया-खाया हो गोंयच्या राजकारणाचो नवो मंत्र जालो. सगळ्याच गजालींच्यो पाटयो लागल्यो. नोकर्‍यांच्यो पाटयो, कंत्राटांच्यो पाटयो, फायली पास करपाच्यो पाटयो आनी मतां विकतीं घेवपाच्योय पाटयो. एके वटेन सहकारी बँको जाल्यार दुसरे वटेन जाती-धर्मांच्या वोट बँकांच्यो पाटयो. भायल्यान आयिल्ल्या मतदारांच्यो राज्यवार वोट बँकांच्यो पाटयो. नोकर्‍यो-धंदे विकत्यो घेवपी तयार जाले जाल्यार दुसरे वटेन एकगठ्ठो मतां विकपीय ठेकेदार तयार जाले. लोकांक सांगप एक पूण भितरल्यान मात करप दुसरेंच ही राजकारणाची नवी नितीमत्ता तयार जाली.

हाका लागून नव्यो नव्यो लॉबी तयार जाल्यो. मिनेरांची लॉबी फाटीं पडपाक लागली. पर्यटनाची उदरगत करता म्हूण सांगून फायव्ह स्टार हॉटेलांची लॉबी, डॅव्हलपमेंट अशें सोबीत नांव दिवन रियल इस्टेट आनी बिल्डरांची लॉबी, उद्येगीक उदरगत करता म्हूण सांगून मेळत त्या उद्येगांच्या नांवान सब्सिडी आनी टॅक्स हॉलिडे खावप्यांची लॉबी, साधनसुविधा तयार करता म्हूण सांगून रस्ते, पूल, इमारती बांदपी कंत्राटदारांची लॉबी. ह्या लॉवींच्या नांवान कॉंग्रेसीच्या बावट्या खाला प्रफॅशनल राजकारण्यांनी 1980 ते 1990 अशीं धा वर्सां राज्य केलें. अनभिषिक्त. सत्ताधार्‍यांनीय जोडलें आनी विरोधकांनीय. चटक सगळ्यांकच लागिल्ली. आमी मात बेठेच विधानसभेंतली तांची लुटुपुटूची लढाय पळोवन खूश जाताले. 

1990 ते 1995 ह्या पांच वर्सांत गोंयान सात मुख्यमंत्री पळयले. सरकारां पडप आनी घडप सदांचेंच जाल्लें. हाका कारणां दोन. एक म्हणल्यार लॉबी-लॉबीं मदलीं वा एकाच धंद्यांतल्या वेगवेगळ्या लॉबींचीं झगडीं आनी खावपाची चटक लागिल्ल्या राजकारण्यांमदली सर्त. फाटल्या धा वर्सांत राजकारणी स्वताच गब्बर जावपाक लागिल्ले. हाय कमांडाक विकते घेवपा इतले आनी खंयचेच लॉबीची मजत घेनासतना स्वताचे कापस्तादीचेर वेंचणूक लढोवपा इतले.

अशेंच एक सरकार पडिल्लें आनी दुसरें आयिल्लें. शेतांचें रुपांतरण करप आनी बिल्डरांकडल्यान कमिशन खावप हो राजकारण्यांचो तेन्ना मुखेल धंदो आशिल्लो. आदल्या सरकारांत मंत्री आशिल्लो आनी विरोधक जाल्लो एक राजकारणी म्हाका मेळ्ळो. मुद्दाम आपोवन हाडून ताणे म्हजे कडेन कागाळ केलीः कितें भ्रश्टाचार वाडला ह्या नव्या सरकारांत जाणा तूं? आमच्या वेळार कन्वर्शनाचो रेट स्क्वॅर मिटरा फाटल्यान पांचशे आशिल्लो. हांणी हजार केलो मरे!

हांव ताच्या तोंडाक पळयतच उल्लों. राजकारणाची ही नवी व्याख्या आशिल्ली. फकत राजकारणाचीच न्हय, आमचे बदलते नितीमत्तेचीय. कारण तें सांगतना ताका अजिबात लज दिसली ना. कांय लिपोवन दवरचें अशेंय दिसलें ना.

मुख्यमंत्री बदल्ले. पक्ष बदल्ले. मगो सोंपून भाजपा भितर सल्ली. कसलेंच भोवमत नासतना तांणी एका फुटिरांच्या सत्ताधारी सरकाराक भायल्यान तेंको दिलो, एका फुटिरांच्या गटाक घेवन तांचो मुख्यमंत्री करून सत्ता भोगली आनी मागीर तांकांच फोंडांत घालून स्वता सत्ता हातासली. तरिकूय लोकांनी तांचो जयजयकार केलो. अशे तरेन फाटल्या दारान सत्ता हातासली म्हूण कोणाकूच वायटूय दिसलें ना आनी कांय चुकूय दिसलें ना. उरफाटें तांचे मुख्यमंत्री नितीमत्तेचे नवे आदर्श जाले...

मिशन कमिशन

एकविसाव्या शेंकड्यांत तर राजकारणान नवो पावंडो हुपला. थंय मिशन ना तें नाच, प्रफॅशनूय ना. आसा तो फकत धंदो. सत्ताधारी जावन कमिशनाचेर जोडपाचो धंदो. फाटल्या धा वर्सांत राजकारण्यांच्या ह्या नव्या ब्रीडान राजकारणाचें पुराय कॉर्पोरेटायजेशन केलां. कांय राजकारणी तर ह्या कॉर्पोरेट वर्ल्डाचे लॉर्ड जाल्यात. पक्ष आसलो, नासलो, तांकां कसलोच फरक पडना.  जंय मंत्रीपद मेळटा थंय ते आसतात. तांकां घेना जाल्यार सरकार घडपाकूच शकना. तांकां काडलें जाल्यार मात सरकार गॅरेंटेड पडटा. दरेके गजालीचेर कमिशन घेतले बगर खंयचीच फायल हालपाकूच शकना. कारण ह्या नव्या पॉलिटिकल कॉर्पोरेट वर्ल्डाचो कायदोच तसो आसा. जाका हो कायदो मान्य ना, तो सरळ भायर.

असोच एक सत्ताधारी राजकारणी. आपूण पयशे खायना हाचो ताका व्हड अभिमान. ताणे एक फावट पत्रकार परिशद जातकीर ऑफ द रॅकॉर्ड उलयतना बेधडक सांगलेः हांव हेरां भशेन पयशे खायना. कामां करतां ताची परसेंटेज सरळ पक्षाक दितां.

पूण आपणेच पयशे खावप हो भ्रश्टाचार न्हय. परसेंटेज घेवन कामां करप हो भ्रश्टाचार. ताचें कितें?  - म्हाका जाप मेळ्ळी ना. मेळचीय ना. कारण परसेंटेज घेवप हो पॉलिटिकल कॉर्पोरेट वर्ल्डाचो कायदो. तो मोडप अशक्य.

देखून चर्चिलासारको एक मंत्री प्रुंडटाक मुलाखत दितना सरळ सांगता - म्हज्या खात्यांतल्या शंबर रुपयांतले 90 रुपया हांव लोकांलागीं पावयतां. - म्हणल्यार कितें? ताचें कमिशन धा टक्के.

हालींच आनी एका तरणाट्या मंत्र्यान सांगलां - म्हजे लागीं 10 रुपया आसल्यार तातूंतले चार रुपया हांव लोकांक दितां. पूण ताचे लागीं हे 10 रुपया येतात खंयच्यान तें आमी कोणूच विचारनात.

भोवतेक जाणांनी तर मतदारांक खूश दवरपा खातीर देवा-धर्माच्या कामांक चिरे, शिमीट दिवप, देवळां बांदून दिवप, शिर्डी-वालंकणी व्हरप असले धंदे सुरू केल्यात. कॉर्पोरेट जगांत कंपनीचेर शेक दवरपाक ताचे शॅर्स विकते घेवचे पडटात. हांगां अशे तरेन हे कॉर्पोरेट लॉर्ड मतदारांचे शेर्स विकते घेतात. ही तांची धंद्यातली इनवॅस्टमेंट.

हो पयसो काळो हें सगळे लोक जाणात. तरिकय मतां तांकांच. कित्याक? तो देवकार्याक मजत करता. काळ्या पयशांनी आमचे देवय काळे जाल्यार आमकां उपकारतात?  असल्या काळ्या देवळांनी देवत्व उरप शक्यूच ना आनी देव तर रावप कशेंच शक्य ना हें कितें आमी नकळो? मागीर कोण देवाक फटयतात?  हे कॉर्पोरेट राजकारणी, काय आमी कॉर्पोरेट मतदार?

देखूनच आमकां आमचो आमदार कसलोय चलता. ताणे फट तिकेटी विकून कोट्यांनी जोडल्यार चलता. धा परसेंट घेवन साकांनी वोडल्यार चलता. चार रुपया आपणाक मेळ्ळ्यार धाच कित्याक, शंबर लेगीत खोर्‍यांनी वोडल्यार चलता. एक आनी दोन कित्याक, धा धा बायलो लेगीत केल्यार चलतात. तातूंतल्यो एक-दोन वीख घेवन मेल्यो जाल्यार अशे कठीण प्रसंगार ताचे मजतीक धांवन वचना जाल्यार आमकां बेमान म्हणचे नात? तो कसिनोंनी खेळ्ळो कितें वा ताणे लिंगपिसांटाचे खेळ खेळ्ळे कितें, आमकां कितें फरक पडटा?  आनी असल्यांक घेवन सरकार घडोवपी कोणूय मुख्यमंत्री आमकां कोंताक येता. आमचें सादल्यार पुरो.

आतां हांगां दोशी कोण?  मिशन विसरून, प्रफॅशन सोडून फकत कमिशनांतल्यान राजकारणाचें कॉर्पोरेटायजेशन करपी धंदेवाईक राजकारणी; काय कमिशन दिवपी, खावोवपी, तांचेकडल्यान घेवन खावपी आनी पानार घाल्लें उश्टें खावन धेंकर दिवपी कॉर्पोरेट जगतांतलो इमानदार सुण्यावरी जगपी मतदार?

भुक्‌ भुक्‌...