फाटले लोकसभा वेंचणुकेचीच ही पुनरावृत्ती

Email To Friend

• You can send this article as a link to anyone you feel would be keen to read it. Just fill the form below to send it now.
• Your Email: *
• Your Name: *
• Recipient Name: *
• Recipient Email: *
• Subject: *
• Message: I found a very interesting article on GoaNews.com and thought you will definitely like to read it.
• * mandatory fields

आयचो भोवसंख्य तरणाटो धर्मकोल्लीपणाक वा जातीच्या राजकारणाक भुलना. पयशांच्या राजकारणाक बळी पडना. घडये घेताय जायत पयशे मेळटा थंयच्यान, पूण आपलें पवित्र मत मात तो आपणाक जाय थंयच मारता. तो चिंतता, विचार करता, सगळ्यांचें आयकता आनी तांच्या मुद्यांचें वेवस्थीत विश्लेशण करता आनी मागीरच कितें तो निर्णय घेता. देखूनच जाती-धर्माच्या नांवावेल्या वोट बँकांचें राजकारण आतां चलचें ना हें राजकारण्यांनीय मतींत घेवंक जाय आनी आमी पत्रकारांनीय. कारण हो चिंतपी तरणाटो आतां शारांनीच न्हय, गांवागांवांनी मेळटा.

हय, हांव कितें तरी वेगळेंच सांगतां. सगळेच म्हणटात लोकसभेची ही वेंचणूक अजापाची जाली. सगळ्यांचे अदमास फट थारावन एके कॉंग्रेसीनच कितलीशीच फुडें बाजी मारली. दुसरे वटेन भाजपा, भाजपाची राष्ट्रीय लोकशाय आघाडी आनी दाव्या पक्षांसयत तिसरे आघाडेकूय मतदारांनी न्हिदयली. पूण म्हज्या मतान मात ही वेंचणूक म्हळ्यार निखालस अजाप न्हय. जें फाटले वेंचणुकेक जाल्लें तेंच हेय वेंचणुकेंत जालें. सिटांच्या हिशेबान न्हय; मतदारांचे मानसिकतेच्या हिशेबान.

ह्या विचित्र मुद्याफाटल्यान रजांव सादें. रजावां परस हांव ताका शास्त्र म्हणीन. देखीक, आमी उदक तापलें केन्ना म्हणटात? उदकाचो पयलो बुडबुडो दिसता तेन्ना. पूण प्रत्यक्षांत उदक केन्ना तापपाक सुरवात जाता?  उदकाचो (एच्‌टूओ) पयलो मॉलेक्यूल फुट्‌टा तेन्ना. पूण हो फुटिल्ला पयलो मॉलेक्यूल आनी उदकाचेर दिशिल्लो पयलो बोमाडो हाचे मदल्या काळांत चलिल्ली प्रक्रिया आमकां प्रत्यक्ष दोळ्यांनी दिसना. देखून आमी ती दोळ्यांआड करतात. पूण प्रत्यक्षांत ही प्रक्रिया जाता देखून तो पयलो बोमाडो येवंक शकता.

सुलूस लागलीच ना

ह्या रजांवान पळोवंक गेल्यार ही प्रक्रिया 1999 चे वेंचणुकेंतच सुरू जाल्ली. पूण ती आमकां जाणवली ना. त्या वर्सा अटल बिहारी वाजपेयीचें राष्ट्रीय लोकशाय आघाडी (रालोआ) सरकार सत्तेर आयिल्ल्यान तर आमी हे घडणुके कडेन पुराय दुर्लक्ष केलें. '2004 वर्सा जाल्ले वेंचणुकेंत इंडिया शायनिंगा’ची घोशणा घेवन गेल्ली सत्ताधारी भाजपाची रालोआ  मतदारांनी न्हिदयली तेन्ना आमी मात्शे दोळे ताणले. प्रसार माध्यमां धरून सगळ्यांनीच काडिल्ले अदमास पुराय चुकले. ह्या वर्साचेय अदमास पुराय चुकले. कॉंग्रेसीचे संयुक्त पुरोगामी आघाडेन (संपुआ) 262 सीट जिखले, जाल्यार एके कॉंग्रेसीन 206. ह्या अजापाच्या निकालाक निमण्या खिणाक मात्सो लागीं पाविल्लो तो राजदीप सरदेसायाचो सीएनएन-आयबीएन चॅनल. पूण ताणेय संपुआक चडांत चड 225 सीट दिल्ले. प्रत्यक्षांत संपुआन काडले 37 चड.

हें खरें काय फट तें पळोवपाक आमी आंकडेच पळोवया. ह्या लेखा वांगडा दिल्लो तकटो बारीकसाणेन पळयल्यारूय तें लक्षांत येतलें. 1998 वर्सा वेंचणूक जावन वाजपेयीच्या फुडारपणा खाला रालोआन सरकार घडयिल्लें. पूण रालोआ सरकाराक तेंको दिवपी कांय पाडसावेल्या कुंवाळ्यांनी ऐन वेळार घात मारलो आनी वाजपेयी विस्वासदर्शक थाराव हारले. मात कॉंग्रेस आनी हेर विरोधी पक्ष आपले वटेन भोवमत हाडपाक शकले नात आनी राष्ट्रपती के आर नारायण हांणी लोकसभा विसर्जित केली. वाजपेयी कॅरटेकर प्रधानमंत्री उरले. तेन्नाच कारगिलाचें झूज जालें आनी तें जिखिल्ल्यान साहजिकच ताचो फायदो रालोआक जालो. बर्‍याच वर्सांनी एके आघाडेक लोकसभेंत भोवमत मेळ्ळें आनी वाजपेयीन पांच वर्सां स्थिर सरकार दिलें. पूण तरिकूय भाजपाक 1998 आनी 1999 वर्सा 182 सिटूच मेळ्ळे. एक्कूय चडूय ना आनी उणोय ना. कॉंग्रेसीचे सीट मात 141 वेल्यान 112 चेर देंवले. ताचोच फायदो रालोआच्या हेर वांगडी पक्षांक मेळ्ळो.  तांण़ी आघाडेच्यान नांवान वट्ट 298 सीट जिखले जाल्यार कॉंग्रेसीचे संपुआन फकत 157 सीट.

1999 वर्साची वेंचणूक राष्ट्रीय पक्षांपरस थळाव्या पक्षां खातीर चड फायदेशीर थारली. कारण हे वेंचणुकेंत भाजपाचे सीट वाडले नात आनी कॉंग्रसीन तर लज वगडायली. मतदार वेगळे तरेन विचार करपाक लागिल्लो हाची ही सुलूस. पूण आमकां ही सुलूस लागली ना. आमी प्रसार माध्यमांनी आनी राजकी निरिक्षकांनीय ताचे वेगवेगळे अर्थ काडले. पूण मतदाराचे बदलते मानसिकतेचो विचार केलो ना हें मात तितलेंच खरें.

'इंडिया शायनिंगा’न सुरवात

2004 वर्सा सत्ताधारी रालोआ ’इंडिया शायनिंगा’ची घोशणा घेवनच वेंचणुकेंत देंवली. रालोआ पयलींपरसूय चड सीट घेवन जिखतली अशे अदमास राजकी पंडीत धरून प्रसार माध्यमां मेरेन सगळ्यांनीच उक्तायले. पूण निकाल भलतोच लागलो. रालोआ 298 वेल्यान 181 चेर निसरून धडांयच करून आपटली. 117 सीट उणे. भाजपा स्वता तर 182 वेल्यान 134

चेर देंवली. म्हणल्यार 44 सीट उणे. दुसरे वटेन संपुआ 134 वेल्यान 218 चेर पावली. स्वता कॉंग्रेस 112 वेल्यान 145 चेर पावली. म्हणल्यार 33 सीट चड.

राजकी पक्ष धरून सगळ्यांकूच भेश्टावन सोडिल्ले हे वेंचणुकेच्या निकालाची कारणमिमांसा  'पुराय पांच वर्सां चल्ली. पार्टी विथ अ डिफरन्स’ म्हणपी भाजपाक मतदारान कित्याक खोंटायली ?  परंपरावाद्यांची म्हूण हिणसायिल्ले कॉंग्रेसीक कित्याक आपणायली ? कारण गांवगिरो शेतकार, मागासवर्गीय आनी अल्पसंख्यांक कॉंग्रेसीवटेन रावलो. ’इंडिया शायनिंग’ म्हूण मिरयतल्या रालोआन आपणाक कांयच दिलें ना हें खबर आशिल्ल्या गांवगिर्‍या मतदारान तांकां थंडसाणेन बोटांची करामत दाखोवन सरळ भायलें दार दाखयलें. फकत शारांतल्या मध्यमवर्गियाक खोशी केलो म्हूण इंडिया शायन जावपाक शकना आनी गांवगिरो शेतकार तांच्या प्रचाराक भुल्लुसना हें हे वेंचणुकेन सिद्ध केलें. वांगडाच, जात-धर्म-प्रादेशिकता हाचे परसूय उदरगत आनी उदकाचो उणाव, दुकळ, पूर आनी शेतकारांचीं रिणां चड म्हत्वाचीं हें भारतीय मतदारान प्रत्यक्ष कृतींतल्यान दाखोवन दिलें.

बोमाड्यांची करामत

अर्थांत, 1999 वर्साचे वेंचणुकेंत वेगळे तरेन विचार करपाक लागिल्लो मतदार 2004 मेरेन वेगळें तें ’कितें’ हें दाखोवपाक लागिल्लो. पूण ही नवी मानसिकता संघटितपणान दिसूंक नाशिल्ली. मॉलेक्युल्स फुटपाक लागिल्ले. पूण बोमाडे येवंक नासले. ते बोमाडे ह्या वर्साचे वेंचणुकेंत दिसले. आमी जात-धर्मां मदीं फोडिल्ले लोक एकवटान विचार केल्यार आकांताचो बदल हाडपाक शकतात हाची जाणविकाय 2004 वर्सा सावन गांवगिर्‍या मतदाराक चड जाली. तांणी थंडसाणेन विचार केलो. विचारपूर्वक निर्णय घेतलो. आनी चडश्या प्रादेशीक पक्षांक खोंटावन आपले उदरगती खातीर वावुरपी कॉंग्रेसीक आनी तांचे संपुआक भोवमतान जैतवंत केले.

हे वेंचणुकेंत संपुआ पावली बद्द 262 चेर. म्हणल्यार लोकसभेंत भोवसंख्य जावंक फकत 10 सिटां उणीं. फाटले परस संपुआचीं सिटां 44 न वाडलीं. 1999 चे तुलनेंत तर 128 सिटां वाडलीं. कॉंग्रेसीचेंय तशेंच. स्वता कॉंग्रेस पावली 206 सिटांचेर. हे खेपे तांचीं 61 सिटां वाडलीं. 1999 परस तर 94 सिटां वाडलीं. दुसरे वटेन रालोआचीं सिटां हे खेपे 117 न देंवली. 1999 परस हे खेपे 141 सिटां देंवलीं.

हें जैत कॉंग्रेसीचें न्हय

पूण तरिकय हें कॉंग्रेसीचें जैत आनी भाजपाची हार इतलेच मर्यादीत तरेन आमी हाचेकडेन पळयलें जाल्यार मात तीं पिशेपणां थारतलीं. म्हत्वाची गजाल म्हणल्यार हे खेपे मतदारान पक्ष वा आघाडी पळोवंक ना. कोण उदरगत करता आनी कोण उदरगत करना तें पळयलां. कोण आपणाक फोडटा आनी कोण एकठांय दवरूंक सोदता तें पळयलां. कोण जात-धर्म वापरून चिकानां करून आपल्या कानांत घालता आनी कोण धोरणां आनी येवजण्यांवरवी आपल्या पोटांत ’कितें तरी’ घालता तें वेवस्थीत पचयलां.

देखूनच उत्तर प्रदेशांतल्यान ’गांवठी' मतदारान मायावतीचे सत्ताधारी बहुजन समाज पार्टीक 20 सिटांतल्यान तिसरे सुवातेचेर धुकल्ली, कॉंग्रेसीक 21 सिटांतल्यान दुसरे सुवातेर हाडली जाल्यार भरपूर सिटां हाडटली म्हणपी समाजवाादी पार्टीक फकत 23 सिटां दिलीं. एकला चलो रे हें राहुल गांधीचें धोरण कॉंग्रेसीक फायदेशीर थारलें तें हांगांच.

पूण त्याच ’गांवठी’ मतदारान शेजराच्या बिहारांत कॉंग्रेसीक दोनांवयर सीट दिले नात आनी भाजपाक 12 वयर. तांणी 20 सिटांचे जैत दिलें तें तीन दसकां उपरांत बिहारांत शांतिकायेचें राज्य हाडपी मुख्यमंत्री नितीश कुमाराच्या जनता दल (युनायटेड) ह्या पक्षाक. तेच वरी ओरिसांत सगळ्या पक्षांक न्हिदोवन बिजू जनता दलाच्या उदरगतीच्या कामांक भोवमतान वेंचून हाडले. गुजरातेंत हे खेपे कॉंग्रेसीन 11 सिटां जिखिल्लीं आसत, पूण उदरगत करपी नरेंद्र मोदीच्या भाजपाक 15 सीट मेळ्ळेच. ह्याच तत्वान पश्चिम बंगालांतल्या मदेल्या सत्ताधारी मार्क्सवादी कम्युनिस्ट पक्षाक नंदिग्राम आनी सिंगूराचें वारें लागिल्ल्या गांवगिर्‍या शेतकारांनी यथेश्ट धाडायले. बिहारांत लालू प्रसाद यादवाक जाल्यार उत्तर प्रदेशांत मायावतीक धाडायले.

काम करेगा वही सिकंदर

हें सगळें करतना जाका अशिक्षीत म्हणटात तो गांवांतलो हुशार मतदार आनी जाका पडून गेल्लें ना म्हणटात तो शारांतलो मध्यमवर्गीय मतदार खंयच्याच पक्षाच्या फट प्रचाराक भुल्लोना. 26 नोव्हेंबराक मुंबय जाल्ल्या अतिरेकी हल्ल्या वेळार संपुआ सरकारान जी कणखर भुमिका घेतली ती ते जाणा आसले. देखूनच ’दुबळो प्रधानमंत्री’ म्हणून डॉ मनमोहन सिंगाक हिणसावपी भाजपाचे प्रधानमंत्रीपदाचे उमेदवार लालकृष्ण अडवाणीकच तांणी सिटां दिनासतना ’दुबळो '  करून उडयलो. अल्पसंख्यांकांचे हात-पांय कातरून उडोवंक जाय म्हूण माथेफिरू प्रचार करपी धर्मकोल्ली वरूण गांधीच्या प्रचाराच्योच केल्यो तिस्त्यो वादर्‍यो. नखनखता तें सगळेंच भांगर नासता हें प्रत्यक्ष मतदानांतल्यान भारतीय मतदारान सिद्ध करून दाखयलें.

2004 वर्सा जाल्ले वेंचणुकेची कारणमिमांसा केल्ले कॉंग्रेसीन गांवगिर्‍या आनी शारी भारताकूय खूब कितें दिलें. म्हायती हक्काच्या कायद्याचें अस्त्र दिलें. नव्या आंतरराष्ट्रीय अर्थीक धोरणांतल्यान सगळ्याच शारांक एक नवें स्वाभिमानी रूप दिलें. शेतकारांक रिणांतल्यान मुक्त केले. अशिक्षितां खातीर सर्व शिक्षा अभियान राबयलें. राष्ट्रीय भलायकी अभियान चलयलें. उणेच शंबर दीस काम दिवपी ग्रामीण रोजगार येवजण प्रत्यक्षांत हाडून दाखयली. इतलेंय सगळें करून आमी हें केलें आनी तें केलें’ म्हूण फोक्यो मारीत भोंवले नात. उरफाटें ’आमी थोडें भोव केलां, पूण आमकां आनिकय करपाचें आसा’ अशी नमळायेची आनी विस्वास दाखोवपी भास वापरली.

ताचेंच फळ कॉंग्रेसीक आनी हेर कर्तबगार पक्षांकूय मेळ्ळें. मागीर जावं ते संपुआंतले पक्ष, भाजपासयत रालोआंतले पक्ष, तिसरे आघाडेंतले पक्ष वा चवथे आघाडेंतले पक्ष. जो जितेगा वही सिकंदर’ न्हय, ’जो काम करेगा वही सिकंदर’ ही नवी घोशणा ह्या सामान्य मतदारान राजकारण्यांक आज दिल्या.

तरणाट्याक पातेवपाचो ना

हे वेंचणुकेंत आनीक एक म्हत्वाची गजाल घडल्या. हे खेपे चडांत चड मतदार आशिल्लो तो तरणाटो. हो तरणाटो आजमेरेनच्या परंपरावादी मतदारावरी चिंतना हेंच हे वेंचणुकेन सिद्ध करून दाखयलां. आयचो भोवसंख्य तरणाटो धर्मकोल्लीपणाक वा जातीच्या राजकारणाक भुलना. पयशांच्या राजकारणाक बळी पडना. घडये घेताय जायत पयशे मेळटा थंयच्यान, पूण आपलें पवित्र मत मात तो आपणाक जाय थंयच मारता. तो चिंतता, विचार करता, सगळ्यांचें आयकता आनी तांच्या मुद्यांचें वेवस्थीत विश्लेशण करता आनी मागीरच कितें तो निर्णय घेता. देखूनच जाती-धर्माच्या नांवावेल्या वोट बँकांचें राजकारण आतां चलचें ना हें राजकारण्यांनीय मतींत घेवंक जाय आनी आमी पत्रकारांनीय. कारण हो चिंतपी तरणाटो आतां शारांनीच न्हय, गांवागांवांनी मेळटा.

ह्या तरणाट्यांक वॅलेंटायन डे चें राजकारण वा पबांनी वचून चलयांक बडोवपाचें राजकारण आवडना हेंय हे वेंचणुकेन सिद्ध जालां. तांकां देवांच्या मंदिरांचें राजकारण करपी नाकात तर लोकशायेच्या मंदिरांनी बसून उदरगत नांवाच्या देवाची पुजा करपी जाय हो हे वेंचणुकेंतलो खरो साक्षात्कार. आयच्या तरणाट्यांक मनमोहन सिंगा सारको अर्थीक महामार्गाचेर व्हरपी अर्थकारणी प्रधानमंत्री जाय. तांकां धर्मीक मार्गाचेर व्हरून मंदिराच्या नांवान राजकारणां करपी धर्मकोल्ली प्रधानमंत्री नाकात, दलितांच्या नांवान स्वताचे जितेपणी पुतळे उबारपी जातीय प्रधानमंत्री नाकात आनी शेतकार-कामगारांच्या नांवान राज्यां चलयत तांच्याच पोटाचेर खोंट मारपी ढोंगी प्रधानमंत्रीय नाकात.

तरणाट्यांचे उत्फर्के जाणून घेवपी तरणाटे राजकारणी आयचे भोवसंख्य तरणे पिळगेक जाय. ताचोच फायदो आज कॉंग्रेसीक मेळ्ळो. हेर पक्षांनीय हेच भाशेन पारंपारीक राजकारणांत करमेल्ल्या जाण्टेल्यांक कुशीक काडून आधुनीक विचार करपी तरणाट्यांक मुखार काडीत जाल्यार तांकांय फुडले वेंचणुके मेरेन ताचो फायदो जावं येता. पूण ते खातीर फकत पिराय तरणी आसून उपकारची ना. विचारसरणी तरणी जाय. जातीय आऩी धर्मीक विचारसरणेंत बरबटिल्ले विचार मोखून मारून अखंड मानवी समाजाचे अर्थीक, सामाजीक आनी सांस्कृतीक फुडाराचें चिंतपी तरणाटे जाय.

ह्या जैतान कॉंग्रेस भुल्लुसली आनी मदेली जाल्यार फुडल्यो विधानसभा वेंचणुको येयसर लेगीत हो तरणाटो मतदार तिकाय सगळ्या राज्यांनी असोच आपटितलो हातूंत दुबाव ना. तेन्ना मेळिल्ली सत्ता तिगोवपाक जाय जाल्यार कॉंग्रेसीकय बदलची पडटली. वंशपरंपरागत गांधी कुटुंबाचें राजकारण करपाची पद्दत तांकां बदलची पडटली. दिल्लींत 10, जनपथाभोंवतणी लाळ घोळयत भोंवपी राजकारण्यांचे कोटरींतल्यान मुक्त करून कॉंग्रेस आदले वरी सर्व-राज्यीय जायत जाल्यार तिका आघाड्यो लेगीत घडोवपाची गरज पडचीना. ह्या अरेरावीच्या राजकारणाक लागून सोडून गेल्ले सगळे पक्ष कॉंग्रेसींत येवंक शकतात. हाय कमांडाच्या राजकारणाच्या रेबडांतच लोळत उल्ली जाल्यार मात दुसरो पर्याय मेळ्ळेबराबर हो चिंतनशील भारतीय तरणाटो कॉंग्रेसीक बुद्द शिकयले बगर रावचोना.

तीच गत भाजपा सारक्या हिंदुत्ववादी पक्षाची वा स्वताक कम्युनिस्ट म्हणून घेवपी दाव्या पक्षांची. आपापल्यो कालबाह्य जाल्ल्यो हटवादी भुमिका सोडल्यो नात जाल्यार हे उजवे आनी दावे सरळ कुशीक वचून पडटले. न्हय; हो विचारवंत भारतीय तरणाटोच तांकां कुशीक मारतलो.

कारण - आतां गरम उदकाचे बोमाडे वाडपाक लागल्यात. उदकाक खतखतो येवपाक आतां वेळ ना. भारताची लोकशाय आतां परिपक्व जाल्या. मॅच्युअर्ड जाल्या. अपरिपक्व वा कालबाह्य राजकारणाक वेंगावपाचे मनस्थितींत ती निखालस ना. तिका जाय भारताचो फुडार घडोवपी राजसत्ता. जो ही राजसत्ता दितलो तोच तिगतलो, जो दिवचोना तो खतखतिल्ल्या उदकांत हुलपून मरतलो. सासणाचो.