'कॅफे प्रकाश' कारांक उलो
ह्या ल्हानशा हॉटेलान गोंयच्या सगळ्या आरत्या परत्या विचारांच्यो चळवळी पळयल्यात. त्या वण्टिंनी सगळ्यो विचारधारा पचयल्यात. कितल्योशोेच संस्था आनी संघटना ह्या हॉटेलांत घडल्यात. आनी कितल्योशोच हांगांच फुटल्यात. मतभेद जावन. आनी काल झगडिल्ले, रागार-फुगार जाल्ले ह्याच 'कॅफे प्रकाशा'न परत एकठांय हाडल्यात.
पणजेचें आझाद मैदानाकडलें 'कॅफे प्रकाश' परत सुरू जालें. बद्द तीन म्हयन्यांनी. जुलयाच्या म्हयन्यांत पावशी वाऱ्यांत अचानक फुडलें पाखें कोसळ्ळें आनी आमकां आमचेंच घर कोंसळिल्लेवरी जाल्लें. फेसबूकाचेर तर तेचे फोटे घालोन कितल्याशाच जाणांनी आपापल्यो यादी जागयल्यो. आज ‘वर्षा बूक स्टॉला’कडेन गेल्लेकडेन पळयल्यार हॉटेल परत सुरू जालां. प्रकाशबाब (सांखळकार) दारांतच उबो आसलेलो. पळयतकीर दिसलें, हॉटेल न्हूं, तोच कोसळ्ळा.
प्रकाशबाबाचे गोंयच्या एकूणच समाजाचेर खूब उपकार आसात. आमी सगळे तेचे रीणकारी आसात. तेचें हॉटेल म्हुटल्यार आझाद मैदानाचेंच एक्स्टॅन्शन कशें. आनी तिसरे माळयेर आशिल्ल्या टी बी कुन्हा सभाघराची तळमाळयेवेली पयली कूड.
गोंयभरांतल्यो कितल्यो चळवळी, कितलीं आंदोलनां, कितले सुवाळे. कांय खोशयेचे, कांय सर्जनशील निर्मितीचे, कांय निशेधाचे. टी बी कुन्हा सभाघरांत कसल्याय विशयाचेर बसका आपयली जाल्यार तेची सुरवात जाताली 'कॅफे प्रकाशां'तल्यान. आनी आझाद मैदानाचेर निशेधाची जाहीर सभा जाली जाल्यार ती सोंपतालीय 'कॅफे प्रकाशां'त.
ह्या ल्हानशा हॉटेलान गोंयच्या सगळ्या आरत्या परत्या विचारांच्यो चळवळी पळयल्यात. त्या वण्टिंनी सगळ्यो विचारधारा पचयल्यात. कितल्योशोेच संस्था आनी संघटना ह्या हॉटेलांत घडल्यात. आनी कितल्योशोच हांगांच फुटल्यात. मतभेद जावन. आनी काल झगडिल्ले, रागार-फुगार जाल्ले ह्याच 'कॅफे प्रकाशा'न परत एकठांय हाडल्यात.
साहित्यीक, कलाकार, पत्रकार, राजकी वावुरपी, सामाजीक वावुरपी, आंदोलनकर्ते, चळवळे, वळवळे सगळ्यांचो गोंयच्या राजधानींतलो एकमेव कट्टो म्हुटल्यार 'कॅफे प्रकाश'. अर्थांत, ही गजाल फकत निर्जीव वण्टी वा तीं टेबलां करूंक शकनात. तेंचो मालक मनान तितलो उदार आसल्यारच तें जावंक शकता.
प्रकाशबाबान आपले जीणभर हे सगळे आरते-परते विचार आपल्या कानांनी आयकल्यात. थंडपणान हांसत गल्ल्यार बसोन. कोणाचोच केन्नाच दुस्वास केलोना. कोणाकडेनच वायटपण केलेंना. आपणाक पटले नात ते विचार लेगीत उक्त्या काळजान पचयल्यात. कोणूय एक सादी च्या घेवन वरांची वरां झांकत बसले तरीकय फुक्याचें गिरायक म्हुणोन केन्ना तोंड वांकडे केलेंना. वेल्यान फाल्यां यो म्हुणोन मुजरत आफयलां. मेजांवेल्या दिलखुलास विनोदांत मात आपूणय हांसत वांटेकार जाला.
आझाद मैदानाभोंवतणचे हे तीन अड्डे. एक 'कॅफे प्रकाश', दुसरें भाटेबाबाचें ‘वर्षा बूक स्टॉल’ आनी तिसरें टी बी कुन्हा सभाघर. वर्षा बूक स्टॉलार फकत दिसाळीं, नियतकालिकां आनी पुस्तकां मेळनात. रकाद मेळटात, चिटयो मेळटात आनी पार्सलांय मेळटात. पणजे आयिल्लेकडेन एकामेकांक आमी चुकतात तेन्ना हक्कान व्हरून दवरलेलीं. आजूय म्हाका कोणेय विचारलें, तुकां पुस्तक वा आनीक कितें हाडलां, खंय दवरूं, जाल्यार म्हाज्याच बापायचें जाल्लेवरी हांव तेका सांगतां - ‘वर्षा बूक स्टॉला’र दवर. भाटेबाब दवरून घेता आनी थंय वतकीर याद्दीन काडूनय दिता. (आजूय रमेशबाब कोलवाळकारान म्हाका दवरिल्लें पुस्तक हाडोंक गेल्लों).
दिसाळीं आनी मासिकांवांगडा रकाद घेवपाचे ‘वर्षा बूक स्टॉला’र, च्या मारीत गजाली करपाच्यो 'कॅफे प्रकाशां'त आनी तेका संघटीत रूप दिवपाचें टी बी कुन्हा सभाघरांत. हो गोंयच्या सगळ्या तरांच्या चळवळिंचो संक्षिप्त इतिहास. आनी हीं तिनय थळां ह्या इतिहासाची मोनी गवाय.
कांय तेंप तर आमचो पत्रकारांचो हो अड्डोच जाल्लो. शेणिल्लें गोरूं करमळेच्या तळ्यांत तशें कोणाय पत्रकाराक मेळपाक जाय जाल्यार हिंगां येवचें, तो 'कॅफे प्रकाशां'त तो हमखास मेळटालो. आमी तेका ‘गुजा’चें (गोंय पत्रकार संघाचें) दुसरें ऑफीसच म्हणटाले.
आपलें गिरायक वाडोवचें देखून प्रकाशबाबान हें केलें अशें जर कोणूय कुचित्री म्हणीत जाल्यार हांव म्हणीन तो अपुर्बुद्द. आनी तितलोच बेमान. प्रकाशबाबाच्या सामाजीक तळमळिचो अणभव हावें स्वता घेतला.
वर्स 1989. राज्य काँग्रेसीचें. प्रतापसिंग राणे मुख्यमंत्री. दयानंद नार्वेकार सभापती. सभापतीन तेच्या ऑफिसांत काम करपी एके चलयेचेर आगळीक करपाचो यत्न केलो अशी बातमी फुटली, आरोप-प्रत्यारोप जाले आनी ल्हवू ल्हवू ह्या प्रकरणांत तथ्य आसा हें सत निमणें भायर सल्लें. राजकी आंदोलनान सामाजीक आंदोलनाचें रूप घेतलें. तरीकय ह्या गजालिंचें फकत राजकारण जाता म्हुणोन चवताळिल्ल्या आमच्या विद्यार्थी चळवळींतल्या प्रशांती तळपणकारान नार्वेकाराचो राजिनामो मागीत आमरण उपोशण जाहीर केलें. तेका वांगड दिवंक सत्तरी हुपिल्लो एक स्वातंत्र्यसैनीक विनायक पडियार आनी णवेच्या वर्गांत शिकपी वासंती पांचाळय मुखार सरलीं. तेंच्या वांगडा स्वातंत्र्यसैनिकांनीय आझाद मैदानार ठाण मांडलें. पत्रकारांनी तेंको दिलो. दर दिसा एकेक मोर्चा येतालो. एक दीस विद्यार्थ्यांचो, एक दीस कामगारांचो, एक दीस बायलांचो अशे कितलेशेच. सगळेंच उत्स्फुर्त. हें जनआंदोलन पळोवन विरोधी पक्षांचे समितीक लेगीत आपलो राजकी कार्यक्रम रद्द करून ह्या जनआंदोलनांत झक मारीत वांटेकार जावचें पडलें.
प्रशांती आनी हेर दोगांनी उपास सुरू केलो खरो, पूण तेंच्या न्हावपा-धुवपाचें कितें करपाचो हेचो विचार आमी केलोच नाशिल्लो. आनी आमी तर कोणूच पणजेकार न्हूं. आमची ही अडचण प्रकाशबाबान वळखली. दुसऱ्याच दिसा 'कॅफे प्रकाशां'तल्यान तो पावलो आझाद मैदानार. तोयबी सामको फांतोडेर. तेंच्या तोंड धुवपाची आनी न्हावपाची वेवस्था तेणे केल्ली. थिंगाच 'कॅफे प्रकाशा'वयर आशिल्ल्या तेच्या लॉजांत.
दोन-चार दिसांनी एकेकल्याची भलायकी गंभीर जावपाक लागली. निखटें बसून रावप वा जमनीरच न्हिदप कुस्तार जावंक लागलें. आमी कोणेच कांयच विचार केलोना. पूण लॉजांतल्यान तीन खाटी, चादरी, उशीं आझाद मैदानार पावलीं. प्रकाशबाब हें सगळें मोन्यांनी करतालो. कर्तव्यभावनेन. ह्या उत्स्फुर्त जनआंदोलनाचो एक निश्ठावान वावुरपी जावन. सगळ्या तरांच्यो चळवळी तेणे लागींसून पळयिल्ल्यो. आनी ह्या आंदोलनांतलें निसुवार्थीपण तेका पटलेलें देखून जावंये.
त्याच 'कॅफे प्रकाशा'चो फुडलो भाग लॉजासयत जेन्ना कोसळ्ळो तेन्ना काळजाक घाये जाले ते हेकाच लागून. हांव आनी प्रशांतीय धांवली. सगळें मोन्यांनी पळयलें आनी आंवडे गिळीत परतलीं.
आज प्रकाशबाबान आपलें झॅरॉक्स सँटर आनी कॅफे परत उबें केलां. पूण कोविडाक लागोन थिंगा कोणूच दिसना. तें पळोवन काळजाक पीळ पडले देखून हें बरोवंक घेतलें. फोट्यांत दिसता तसोच येवन-वचोन दारांतच उबो राविल्लो दिसता प्रकाशबाब. घडये आमचीच वाट पळयत काय?
'कॅफे प्रकाशा'चो मोनो तेंको घेत वाडिल्ले आमी आज कितलेशेच जाण आसात. ल्हवू ल्हवू हॉटेलांय उक्तीं जाल्यांत. पणजे येतात तेन्ना मुजरत प्रकाशबाबालागीं पासय मारया. मेळपाचें आसल्यार हिंगांच मेळपाचें थारावया. प्रकाशबाबाक वांगड दिवया. आमचें सामाजीक रीण फारीक करया...
संदेशबाब, बरोवप खूबच भावस्पर्शी! कॅफे प्रकाश आनी प्रकाशबाब हांकां सलाम!! ❤