आनीक कितलीं मडीं पातळावचेलीं आसात?
एका तेेंपार राजकारण हें मिशन आशिल्लें. मागीर तें प्रफेशन जालें. आनी आतां कितें म्हणटा तें कमिशन. जंय नेवो प्रकल्प येता आनी तेचेर कोट्यांनी दुडू मोडपाक मेळटात ते प्रकल्प रोकडेच चालीक लागतात.
सत्तरीच्या पाली, ठाणे गांवच्या रोहित वरक ह्या धाव्वेच्या विद्यार्थ्यान मोबायल दुरुस्त करपाक घरच्यांकडेन पयशे नात देखून बेजारून आत्महत्या केली. जे तरेन ही खबर दिसाळ्यांनी आयल्या ती पळयल्यार हो फकत ऑनलायन शिक्षणाचो बळी न्हूं. सरकाराचे अकार्यक्षमतेचो बळी. तेचो बापूय खाजगी बशीर ड्रायवर आशिल्लो आनी कोविडाक लागोन तेका काम ना. आज्जेक दयानंद सामाजीक सुरक्षा येवजणेचे पयशे कितलेशेच म्हयने जाले मेळोंक नात. आवयक गृह आदार येवजणेचे पयशे मेळोंक नात. देखून मोबायलाचो फुटलेलो स्क्रीन सारको करपाक लेगीत तेंचेलागीं पयशे नाशिल्ले. चार दिसांनी पयशांची वेवस्था करतां म्हूण बापायन सांगलेलें. पूण भुरग्याक पासियेंस नासलें. तेतूंतल्यान ही काळजाक पीळ घालपी घडणूक घडली.
एका भुरग्याचें पासियेंस पेड्डेर जालें देखून तेणे जीव दिलो. पूण अशें म्हुणोन ही अपवादात्मक घडणूक अशें आमच्यांनी म्हुणोक जावचेंना. कारण कितल्याशाच घरांनी हीच काणी आसा. नोकरी गेल्या, सरकारी येवजण्यांचे पयशे बंद जाल्यात आनी मोबायल चार्जिंगाचो अतिरिक्त भार आवय-बापायचेर पडला. जेंका मोबायल आनी इंटरनॅट परवडटा तेंचीय परिस्थिती बरी आसा अशें ना. कारण तेंकां कनॅक्टिव्हिटी ना. आसल्यारय परपरत तुटत रावता. ज्या दिसा हे आत्महत्येची खबर आयली त्याच दिसा ‘द गोवन’ दिसाळ्याच्या फुडल्या पानार एक फोटू आयलो. (हिंगां छापला तो). भाटी-सांगेचीं भुरगीं रानांनी वचोन शिकतात तेचो. शिक्षक तर तेच्याकय फुडें बेजारला. रात-दीस लॅक्चरांच्यो पीपीटी तयार करप आनी लॅक्चर दिवपाक गेल्यार मदींच बफरिंगाचीं चक्रां घुंवपाक लागतात. मुखार आसात तीं भुरगीं आयकतात काय नात हें कळना तें जालेंच. पर्याय ना देखून ह्यो ऑनलायन क्लासी घेवच्योच पडटात. पूण त्योय सारक्यो घेवपाक मेळनात तेन्ना शिक्षकय बेजारतलेच न्हूं?
हेचेर पर्याय म्हुणोन गोंय सरकारान नेवें टॅलिकॉम साधनसुविधा धोरण संमत केल्यार आतां दोन म्हयने जावन गेले. कितें कांय म्हुटल्यार इंटरनॅटाचे टावर घालपाखातीर लागता ती परवानगी दिवपाचे अधिकार फकत भौशीक बांदकाम खात्याक दिल्यात. फटाफट टावर घालोंक मेळचे म्हुणोन. पंचायतींत फकत पयशे भरपाचे. पूण अडून पडलेले 200-250 टावर घातले म्हुणोन इंटरनॅट मेळपाची खात्री आसा? व्हाळांतच ना तें कळसुलेंत कशें येतलें? गोंयांत ऑनलायन क्लासी चलपाक शकतात अशी कनॅक्टिविटी आसा? पूण तेचेर विचार करपाची सरकाराची बिलकूल तयारी ना.
हेचेर ह्याच स्तंभांत हावें एक उपाय सुचयलेलो. भारतांत खंयच ना ती ऑप्टिकल फायबराची इंट्रानॅट सेवा (इंटरनॅट न्हूं) गोंयांत अंडरग्रावंड केबलिंग करून पंचायतींमेरेन आनी खूबश्या कडेन शाळा-कॉलेजिंनी लेगीत पावल्या. गांवागांवांनी केबल ऑपरेटरांच्यो ऑप्टिकल फायबर केबली घरांवेल्यान गेल्यात. नात थिंगां घालपाक जातात. दृकश्राव्य (ऑडियो व्हिज्युअल) सिग्नल सगळ्यांत फास्ट दिवपी संवसारांतलें हें सगळ्यांत प्रभावी माध्यम. तेतू्ंतल्यान 10 आनी 20 न्हूं, 100 जीबीमेरेन वेगान हे सिग्नल घराघरांनी मेळटले. सध्या इंटरनॅटांतल्यान मेळटात ते 1 जीबीपासोन न्हूं. शंबर पटिंनी चड क्षमता. हालींच गोंय विद्यापीठाच्या भुरग्यांनी गोंयभर एक सर्वेक्षण केलें. गोंयच्या इंटरनॅटाचे परिस्थितीचेर तेंणी उजवाड घातला तो तोखेवपासारको. तेणीय निमणे तोच उपाय सुचयलो. इंटरनॅटापरस ऑप्टिकल फायबरांतल्यान इंट्रानॅट. बाबड्यांक हें नॅटवर्क रेडिमेड आसा म्हुणोन खबरच ना. म्हुणोन तेणीं नेवें नॅटवर्क घालचें म्हूणोन सुचयलें. कांय नजो. पूण तेंकांय ऑप्टिकल फायबर होच पर्याय दिसता.
विरोधी पक्ष फुडारी दिगंबर कामतीक ही सुचोवणी पटली. कारण तो मुख्यमंत्री आसतनाच हे गोवा ब्रॉडबँड (जीबीबीएन) सेवेचेें उक्तावण जाल्लें. तेतूंतल्यान तो मामलेदारांच्यो व्हिडियो कॉन्फरन्सिंग बसका घेतालो. देखून दिगंबरबाबय सरकाराकडेन इंट्रानॅटाची मागणी करीत आसता. मदीं एका दिसाच्या अधिवेशनांत विजय सरदेसायान आनी रोहन खंवटेनय हीच मागणी लावन धरलेली. मुख्यमंत्र्यान सांगलेंयबी, करतां म्हुणोन. पूण खंयचे खंय कांय ना.
जावचेंयबी ना. कसलीय येवजण सरकारी पावंड्यार मार्गाक लागपाक दोन तरांची परिस्थिती लागता. पयली - एका तेेंपार राजकारण हें मिशन आशिल्लें. मागीर तें प्रफेशन जालें. आनी आतां कितें म्हणटा तें कमिशन. जंय नेवो प्रकल्प येता आनी तेचेर कोट्यांनी दुडू मोडपाक मेळटात ते प्रकल्प रोकडेच चालीक लागतात. हो जीबीबीएन प्रकल्प तर तयार आसा. मागीर तेचे्र कोेण कित्याक म्हुणोन लक्ष दितलो? कमिशन खंय आसा?
दुसरो उपाय दबावतंत्राचो. भौशीक पावंड्यार लोकांकडल्यान मागणी जावपाक लागली काय ह्या राजकारण्यांक फुडली वेंचणूक दोळ्यांमुखार नाचपाक लागता. तेंकां नागरिकांचें पडलेलेंच ना. तेंकां पडलां तें फकत मतदारांचें. मागीर तें कोणें करपाचें? विरोधी पक्षांनी. पूण काँग्रेसीसारके विरोधी पक्ष राहुल गांधीक उत्तर प्रदेशांत पुलिसांनी धुकुळ्ळो जाल्यार गोंयांत मोर्चा काडटात आनी किसान बिलांचेर अधिवेशनां घेतात. तेंचे शिक्षक आसलेले फुडारी लेगीत ओग्गी रावन इंटरनॅटालागीं झगडत ऑलनालय क्लासी घेत बसतात. कारण मतदारांकडल्यान तेंचेरय दबाव ना.
असल्या वेळार खरें म्हुटल्यार फुडें सरपाक जाय आशिल्लें शिक्षकांच्या संघटनांनी आनी प्रिन्सिपल्सांच्या फोरमांनी. पूण तेणी रेडिमेड तयार आशिल्ल्या पर्यायी इंट्रानॅटाचेर विचार लेगीत केला अशें दिसना. ते झेमेल्यात? हांव आरोप करना; विचारतां. दुसरे मुखार सरपाक जाय आसलेले ते विद्यार्थी. तेंचे सर्वेक्षणाचें अनुमान पळयलें जाल्यार कळटा - तेंकां अशें कितें तरी गोंयांत आसा हेंच खबर ना. ते वीज खात्याक घेवन नेवी ऑप्टिकल फायबर केबल घालात म्हुणोन सुचयतात. कर्मभोग न्हूं? विद्यार्थी संघटनांचें तर सोडूनच दियात. तेंणी जागें जावपाक कितें विद्यापीठाच्यो वेंचणुको लागीं येयल्यात तर?
तेन्ना हें अशेंच चलपाचें. विद्यार्थ्यांमदीं आयिल्ल्या डिप्रॅशनाचो स्फोट कसो कितें जाता तें पळयत बसपाचें आनी आत्महत्यांतल्यान आनीक कितलीं मडीं पातळटात तीं मेजीत बसपाचीं. मानसशास्त्र आनी स्टॅटिस्टिक्साचे लायव्ह क्लास!
(हो लेख 19 ऑक्टोबर 2020 च्या भांगरभूंय दिसाळ्यांत प्रसिद्ध जाल्लो)