भोवभाशीक ‘कोंकणी’ लेखक प्रो एडवर्ड दे लिमा गेलो
गोवान्यूज खबरांकार | 25 January 2021 14:56 IST
कसलीच चड जायरातबाजी करिनासतना शांतपणान आपलें संशोधनाचें आनी कोंकणी उतरांचीं मुळां सोदीत रावपाचें काम अखंडपणान करपी संशोधक, कोशकार आनी कोंकणी भाशेचो मोगी डॉ एडवर्ड दे लिमा 74 वर्सांचे पिरायेर आज सकाळीं हो संवसार सोडून गेलो.
प्रोफेसर दे लिमा निवृत्त जायतसावन बार्देसांतल्या आपल्या सुकूर गांवांत आराडी रावतालो. तेचो घराबो जावन आसा तेची घरकान्न शैला, काजार जाल्लो पूत विक्रमादित्य आनी काजार जाल्ली धूव इंडिका.
भारतीय संस्कृतायेविशीं खेरीत अभिमान बाळगुपी प्रोफेसर दे लिमाचो इंतेर मंगळारा 26 जानेवारी प्रजासत्ताक दिसा जातलो. आराडी, सुकूरा घरा तेची कूड सकाळसावन दर्शनाक दवरतले. उपरांत सुकूर इगर्जेंत 4 वरांचेर मीस जावन मरण जातलें.
आसागांवच्या डीएमसी कॉलेजींत 35 वर्सां इंग्लीश विभागाचो मुखेली म्हूण काम करून निवृत्त जाल्लो प्रोफेसर दे लिमा कोंकणी चळवळीचो एक खांबो आशिल्लो. पोर्तुगीज भाशेचेरय तेचें तितलेंच प्रभुत्व आसलेलें.
राष्ट्रीय पावंड्यावेलो गोंयकार शिक्षणतज्ञ आनी कवी आर्मांदो मिनेझीसाच्या लिखाणाचेर केल्ल्या संशोधनाक लागून तेका 2003 वर्सा पीएचडी फावो जाल्ली.
आपले जिणेंत तेणें सात पुस्तकां उडवाडायलीं. तेतूंतलीं कांय रोमी कोंकणींतल्यान जाल्यार कांय इंग्लिशीन. पूण मूळ गाभो कोंकणी चळवळीचो.
हीं सातय पुस्तकां पळयल्यार तेणे केल्लें संशोधनाचें काम लक्षांत येता.
तेतूंतलीं फकत दोन पुस्तकां तेचे यादींतल्यो काणयो आसात. एक - 2006 वर्सा उजवाडायिल्लें Yesterdays at Monte आनी भुरगेपणांत आयकल्ल्या सत काणयांचेर आदारिल्लें Tales of Socorro. कोविडाच्या काळांत अंदूंच हें पुस्तक दोन म्हयन्यांपयलीं तेणें उजवाडायिल्लें.
कोविडाच्या काळांत नोव्हेंबरांत सुकुरावेल्या यादिंचें पुस्तक उजवाडायतना डॉ मीनाक्षी मार्टिन्स आनी हेर मानेस्त
हे कार्यवळिचो व्हिडियो पळोवपाक हिंगां क्लिक करात
तेचें पयलें मोलादीक पुस्तक म्हुटल्यार 2006 वर्सा रोमी कोंकणींतल्यान उजवाडायिल्लें Spoken Konkani. गोंयांत येवपी पर्यटक आसूं वा गोंयांत रावपाक आयिल्लो बिगर-कोंकणी मनीस, तो हें पुस्तक घेताच. तेचे वांगडा सीडीय आसता.
2010 वर्सा तेणे इतिहासीक संशोधन करून एक पुस्तक बरयलें. लुईस द मिनेझीस ब्रागांझाचे जिणेचेर. 1878 ते 1938 हे तेचे 60 वर्सांचे जिणेचे नियाळ घेतना तेणे वेगवेगळ्या विशयांचेर केल्लीं बरपां आनी खासा करून पर्यावरणाच्या मळाचेर केल्ल्या कार्याचेर तेतूंत उजवाड घातला.
2014 वर्सा तेणे उजवाडायिल्लें पुस्तक तर सामकेंच मोलादीक. Influence of Portuguese Vocabulary on Konkani Language. आमीच नकळो कोंकणींत पोर्तुगीज भास कितली भरसल्या ती आनी कशी पोर्तुगीज उतरांचो अपभ्रंश लेगीत करून आयल्या ती. तेखातीर हें पुस्तक वाच्चेंच.
हे कार्यावळिचो व्हिडियो पळोवपाक हिंगां क्लिक करात
रोकडेंच 2015 वर्सा तेणे Spoken Portuguese हें पुस्तक काडलें. आमकां भारतीयांक पोर्तुगीज शिकची आसल्यार मजत जावची म्हुणोन काडलेलें पुस्तक. एक भाशेचो शिक्षक जावन 20 धड्यांतल्यान पोर्तुगीज शिकपाची पाठशाळा कशी.
2017 वर्सा हो भाशामोगी कोशकार जालो. तेणे काडलेलें ‘कोंकणी ओपारिंचो कोश’ (Konkani Oparincho Kox) हें पुस्तक कोंकणींतल्यो कितल्योशोच ओंपारी आमकां शिकयता.
प्रोफेसर दे लिमाच्या मर्णाची खबर सोशल मिडियाचेर घुंवपाक लागली तेन्ना कोंकणी भाशेंतलो आनीक एक संशोधक डॉ भूषण भावेन घाल्लो हो पोश्ट पळयात. हालींच ‘शाकुती’ ह्या कोंकणी उतराचेर डॉ भावेन तेचेकडेन म्हायती मागली तेन्ना तेणे केल्ली विस्कटावणी पळयात.
तेणे रोमी लिपींत बरयलेल्यो भुरग्यांच्यो काणयो तेका देवनागरींतल्या उजवाडा हाडपाच्यो आसलेल्यो. लिप्यांतरांचें हें काम सखारामबाब बोरकारान पुराय केल्लें आनी तेका तें भोवूच मानवल्लें. तेतूंत रेखाचित्रां घालचेखातीर तेणे आपलो मुंबयचो इश्ट रामानंद हेका सांगलेलें. तें काम आजून अपुर्ण आसा.
बार्देस कोंकणी अस्मिताय केंद्राचोय तो एक खांबो आसलेलो. कोंकणी भाशा मंडळांत बार्देस प्रतिनिधी म्हुणोनय तेणे काम केल्लें. तशेंच गोवा कोंकणी अकादमीच्या मंडळाचेरय सरकारान तेची नेमणूक केल्ली.
डीएससी कॉलेजींत शिकयतना एनसीसीतय तो तितलोच वावुरतालो. तेच्या योगदानाखातीर गोंय सरकारान 1995 वर्सा राज्य पावंड्यावेलो पुरस्कार दिवन तेचो भोवमानय केल्लो. कॉलेजींत तर सगळ्यांचोच रेस्पेदाचो शिक्षक. एक सज्जन, शांत सभावाचो, सगळ्यांलागीं मेळून वागपी जंटलमॅन.
प्रो एडवर्ड डिलिमाची मुलाखत पळोवपाक हिंगां क्लिक करात
प्रा एडवर्ड दे लिमाची बरपावळ
2006: Spoken Konkani
2006: Yesterdays at Monte
2010: Luis de Menezes Braganca
2014: Influence of Portuguese Vocabulary on Konkani Language
2015: Spoken Portuguese
2017: Konknni Oparincho Kox
2020: 'TALES OF SOCORRO'
