Friday 29 March 2024

News Analysed, Opinions Expressed

बाये घोव येवन घटक राज्याच्या!

 

केंद्र सरकार जायच. पूण घटक राज्य दिसाक खोंटावन न्हय. स्वावलंबनाचे भावनेक चुट्टी लावन न्ही. गोंयची अस्मिताय केंद्र सरकाराचे दावणेक बांदून न्हय. केंद्रीय मंत्र्यांच्या सोपूतविधी खातीर घटक राज्य दिसाचेर उदक सोडप हो योगायोग; काय विरोधाभास? आमच्या गोंयच्या सत्ताधाऱ्यांचो स्वाभिमान खंय पेंड खाता ताची जितीजिवी देख न्ही ही? हें लक्षण स्वालंबनाचें काय परावलंबनाचें?


गोंयांक घटक राज्याचो दर्जो मेळ्ळ्यार 32 वर्सां जालीं. 1961 वर्सा गोंय मुक्त जातकीर 26 वर्सांनी आमकां हो दर्जो मेळ्ळो. ताचे पयलीं आमी आशिल्ले एक संघप्रदेश. केंद्र सरकाराच्या मर्जीप्रमाण चलपी. तांच्या पोश्यान उदक पिवपी. उपरांत 80 च्या दसकांत तेन्नाचे प्रधानमंत्री राजीव गांधीन सांगलेः तुमी तुमचो राजभाशेचो प्रस्न सोडयात, हांव तुमकां घटक राज्य दितां. 555 दिसांच्या खर लोकआंदोलना उपरांत 4 फेब्रुवारी 1987 ह्या दिसा गोंयं विधानसभेन राजभास कायदो संमत केलो. कोंकणी राजभास केली. आनी 30 मे 1987 ह्या दिसा भारतीय संसदेन गोंयांक घटक राज्य दिलें.

1947 वर्सा भारत स्वतंत्र जावन लेगीत पोर्तुगीजांकडल्यान मुक्त जावन भारतांत विलीन जावपाक गोंयांक 14 वर्सां रावचें पडलें. संघप्रदेश जातकीर गोंय महाराष्ट्रांत विलीन करपाचें कारस्थान चलतालें. ताचेर जनमत कौल घेवन गोंयचें अस्तित्व राखपाक 1967 मेरेन रावचें पडलें. आनी निमणें स्वताच्या पांयांर उबें रावपाक 1987. ते दिश्टीन गोंय मुक्ती दिसाक आऩी ओपिनयन पोलाक जितलें म्हत्व तितलेंच म्हत्व आसा गोंय घटक राज्य दिसाक.

पूण आमच्या राज्यकर्त्यांक हें होलमलां?

कारण आतांच न्हय, फाटलीं 32 वर्सां ह्या दिसाची सरकारान विदर्णाच चलयल्या. ह्या दिसा आमकां मेळ्ळें तें स्वावलंबन. पूण अजून तें आमच्या शिरंतरांत रिगिल्लें ना. केंद्रशासीत मानसकितेंतल्यान अजून आमी भायरच सरिल्ले नात. आनी ताचें जितेंजिवें प्रदर्शन घडलें तें काल 30 मे दिसा. आमचो एक्कान एक मंत्री धांवलो नव्या केंद्र सरकाराच्या सोपूतविधी सुवाळ्याखातीर दिल्ली. घटक राज्य दीस मनोवपाक वखदाक पसून एक्कूय मंत्री गोंयांत नाशिल्लो.

तेमानान आमचो नवो मुख्यमंत्री डॉ प्रमोद सावंतान बरें पावल उबाल्लें. ताणे घटक राज्य दिसा निमतान स्वावलंबनाची एक नवी देख घालून दिली. आमी मुखार सरून गोंय कोयरमुक्त करपाची. होम कंपोस्टिंगाचें सवायभीतर मिशीन दाखयलें. स्वता तें घरा हाडलें. वापरपाखातीर. आनी हें मिशीन वापरपाचो सोपूत घटक राज्य दिसा आपले दोनय उपमुख्यमंत्री घेतले अशेंय जाहीर केलें. पूण प्रत्यक्षांत जालें कितें? दोनय उपमुख्यमंत्री हो सोपूत घेवपाचें सोडून गेले दिल्ली. मोदी सोपूत घेता तें पळोवपाक. कोयराच्या विल्याचेर आयोजीत केल्ल्या दोनांतल्या एके सरकारी कार्यावळींक हजेरी लायली ती एका आमदार दयानंद सोपटेन. आनी थोडे कोण नगराध्यक्ष-उपनगराध्यक्ष आनी सरपंच-उपसरपंच. कला अकादमीच्या नाट्य सर्तींतल्या जैतवंतांक इनामां दिवपाचोय सुवाळो घटक राज्य दिसा दवरिल्लो. पूण थंययबी कला आनी संस्कृताय मंत्री गोविंद गावडे आयलोच ना. कारण तोय गेलो दिल्ली. केंद्राक सलाम ठोकपाक.

हातूंतल्यान कितल्या आमदारांक खबर आसा, ते आज आमदार आसात ते ह्या घटक राज्याक म्हुणून? संघप्रदेश आसतना गोंयांत आशिल्ले फकत 28 मतदारसंघ. दोन दमण आऩी दीवाचे. ताचे 40 जाले गोंय घटक राज्य जातकीर. म्हटल्यार 12 नवे. नांवांच घेवन सांगतलो जाल्यार उपमुख्यमंत्री विजय सरदेसायाचो फातोड्डें, मंत्र्यांमदीं जयेश साळगांवकाराचो साळगांव, रोहन खंवटेचो परवरीं, विश्र्वजीत राणेचो वाळपय, गोविंद गावडेचो प्रियोळ, मॉविन गुदिन्होचो दाबोळी आनी दिपक पावसकाराचो सावड्डें, सत्ताधारी आमदार प्रवीण झांट्येचो मयें, कार्लोस आल्मेदाचो वास्को, विरोधी आमदार जेनिफर मोंसेराताचो ताळगांव, फिलीप नेरीचो वेळ्ळीं आनी विल्फ्रेड डिसाचो नुवें. ताचे आदीं पेडणें मतदारसंघ आशिल्लो देखून दयानंद सोपटे राजकारणांत पाविल्लो. आनी पैंगीण जाल्लो म्हुणून इजिदोर फॅर्नांडीस. गोंय घटक राज्य जावंक नाशिल्लें जाल्यार हे आमदार आज अस्तित्वांतच नासपाचे.

30 मे हो निखटो घटक राज्य दीस न्ही. केंद्रशासीत दिल्लीच्या आदेशाबरहुकूम आमचो राज्य कारबार चलतालो. आमचो अर्थसंकल्प लेगीत निमणे तेच मंजूर करताले. निधीपसून दिल्लीच्यानच घसघसून येतालो. तातूंतल्यान मुक्त जावन स्वावलंबी जाल्लो हो दीस. अचूक त्याच दिसा, 32 वर्सां उपरांत, आमचें पुराय मंत्रीमंडळ दिल्ली धांवलें. परत केंद्र शासनाकच सलाम मारपाखातीर. केंद्र सरकार जायच. पूण घटक राज्य दिसाक खोंटावन न्हय. स्वावलंबनाचे भावनेक चुट्टी लावन न्ही. गोंयची अस्मिताय केंद्र सरकाराचे दावणेक बांदून न्हय. केंद्रीय मंत्र्यांच्या सोपूतविधी खातीर घटक राज्य दिसाचेर उदक सोडप हो योगायोग; काय विरोधाभास? आमच्या गोंयच्या सत्ताधाऱ्यांचो स्वाभिमान खंय पेंड खाता ताची जितीजिवी देख न्ही ही? हें लक्षण स्वालंबनाचें काय परावलंबनाचें?

कोंकणी गोंयची राजभास जाली देखून गोंयांक घटक राज्य मेळ्ळें हें तर कोणूच नकळो काय दिसता. कारण फाटलीं 32 वर्सां सरकारी पावंड्यार हो दीस व्हडा अभिमानान इंग्लीशींतल्यान मनयतात. फाटलो फलक पसून इंग्लीशींतल्यान आसता. सुत्रसंचालन इंग्लीशींतल्यान. आनी चडशीं भाशणांय इंग्लीशींतल्यानच. स्वाभिमानशुन्यतेचें इतलें विद्रूप प्रदर्शन आनीक कितें आसपाक शकता?

पूण तांचेंय बरोबर. हें घटक राज्य कितें तोंडाक लावपाक? एका मनोहर पर्रीकारान गोंय अर्थीक दिश्टीन कशें स्वावलंबी जावंक शकता तें दाखोवन दिल्लें. एकाचेर एक मांडिल्ल्या अजापीत अर्थसंकल्पांतल्यान सिद्ध करून दाखयिल्लें. गोंयची येणावळ वाडोवन दाखयिल्ली. तेन्ना आमचे दोळे उगडिल्ले. पूण ती परंपराय ल्हवू ल्हवू करून सोंपली. आतां आनी त्यो सगळ्यो राटावळी कोण घेवन बसतलो? व्हॅटाक लागून आमचें कुंड्यार शिजता. वेंचणुकेक पयसो जाय जाल्यार पयलीं मिनेर आशिल्ले, आतां कसिनोवाले आसात. तांचीं बोल्सां सदळ आसल्यार हुस्को कसलो? आनी उरिल्ले रस्ते, पूलबी उबारपाक केंद्र सरकार आसाच. तांकां सलाम माल्ल्यार सगळीं कामां आवंताद बशिल्लेकडेन (कमिशनासयत) जातात.

गोंयचें सरकार कोणाचें आसचें हें केंद्रांत कोणाचें सरकार ताचेर थारता. आज मोदीची भाजपा हारून बिनभाजपा सरकार आयिल्लें जाल्यार रातयांत गोंयांत सरकार बदलपाचें. काँग्रेसीचो जयजयकार जावपाचो. पयर लोकसभे वांगडाच विधानसभेच्यो चार पोटवेंचणुको जाल्यो आनी तातूंत तीन भाजपावाले वेंचून आयले. 14 वेल्यान फकत 17 जाले. भोवमताखातीर अजून चार जाण जाय. काँग्रेसय आसा 14 आमदारांची. सरकार घडोवपाक तांकां जाय 7 आमदार. 3 गोवा फॉरवर्ड, 3 अपक्ष, 1 राष्ट्रवादी आनी 1 मगो म्हटल्यार जाय जाल्यार काँग्रेसय सरकार घडोवपाक शकता. पूण हें शक्य आसा? कशेंच ना. भाजपान सरकार घडयलें तेंय फकत 13 आमदार आसतना. कारण केंद्रांत भाजपा सत्तेर आशिल्ली. आतांय परत भाजपाच. तेन्ना दोन तृतियांशांचो आंकडो जाय म्हुणून फाल्यां काँग्रेसींतल्यान आनीक 10 जाण फुटले जाल्यार अजाप जावचें न्ही.

कारण – आमचें गोंयचें राजकारण आज लेगीत दिल्ली चलयता. 32 वर्सांचें घटक राज्य फकत कुकमाक आदार कसो. तेन्ना गोंयचो घटक राज्य दीस दिल्ली वचून मनयल्यार तांची बाबड्यांची चूक कितें? गोंयांत रावन कित्याक जाय तो दीस मनोवपाक?

बाये घोव येवन त्या घटक राज्याच्या!!!

Disclaimer: Views expressed above are the author's own.



संदेशबाब, तुमी कितें बरयलां तशें खूबशा जाणांक दिसता! येवजिल्लें कितें आनी जालें कितें अशें म्हणून कपलार हात मारपाबगर आनी कांय उपाय दिसनात.कोंकणीची दशा तर विचारूंकूच नाका.आमी तिच्यो भोयो भोयो केल्यात.ती आतां आपलो जीव वाटयात म्हणून आमकां लालेता . सरकारी मुळाव्यो शाळा फकत कोंकणीतल्यात येवंक जाय आनी बाकीच्या शाळांचो सरकारी थातोमातो बंद करपाखातीर आमी पेंगट बांदूंक जाय! पूण आमी खंय एखठांय आसात? आमी आमच्या भुरग्यांक भायर धाडून धन्य जातात न्हय? तुमच्या सारखी पोटतिडक चड जाणाक येवं!

देव बरें करूं

 
पुष्पा नायक |

सुंदर लेख

पण लक्षांत कोण घेणार

हे अशेंच चलतले

चलत रावंतले

 
RBS komarpant |

Government should take some steps in private sector job regarding time payments medical etc

 
Shivanand ainapurkar |

संदेशबाब,

घटकराज्याच्या संबंधान तुवे उक्तायले विचार म्हाका खूप आवडले. तुझे खूप खूप अभिनंदन.३२ वसऻ गोयाक राज्यभाषेचो दर्जो मेळोवन गोयकारांची सरकार. दरबारातली भाषा आमच्यानी कोकणी करूंक जायना हे आमचे दुर्दैव. भारतातल्या सगळ्या राज्यानी आपले मुळावे शिक्षण आपल्या भाषेतल्यान दितात पुणे गोव्यात मुळाव्या शिक्षणाच्यो कोकणी - मराठी शाळा बंद करुन इंग्लिश शाळा करपाक पेटलाय..

मुळावे ( प्राथमिक ) शिक्षण आपल्या भाषेतल्यान दिवप म्हळ्यार आमच्या माणकुल्या भुरग्यांक आमी फुडलें शिक्षण घेवपाक सक्षम करून सोडप. ही साधी गजाल आमच्या पुढाऱ्याक कळप ना म्हळ्यार आनीक उलोवन कांयच फायदो ना.

देवाकडेन इतलेंच मागपाचे ह्या पुढाऱ्यांक गोय चलवपाक बरीच बुध्द दी म्हणोन.

 
श्री. संदिप द. ना. गांवकर |

Blogger's Profile

 

Sandesh Prabhudesai (EdiThought)

Sandesh Prabhudesai is a journalist, presently the Editor of goanews.com, Goa's oldest exclusive news website since 1996. He has earlier worked as the Editor-in-Chief of Prudent & Goa365, Goa's TV channels and Editor of Sunaparant, besides working as a reporter for Goan and national dailies & weeklies in English and Marathi since 1987. He also reports for the BBC. He is also actively involved in literary and cultural activities. After retirement from day-to-day journalism in 2020, he is into Re-Search Journalism (पुनर्सोद पत्रकारिता), focusing on analytical articles, Video programs & Books.

 

Previous Post

 

Archives